İḳtiṣâṣ Sanatına Özgün ve Modernist Yaklaşımlar: Kur’an Örnekliğinde

Authors : Mustafa İBİŞ

Pages : 497-521

Doi:10.5281/zenodo.4399163

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İḳtiṣâṣ sanatına ait özgün ve modernist yaklaşımları konu edinen bu çalışmada, ilk olarak iḳtiṣâṣın lügat ve terim anlamı ele alınmış ve bunun Kur’an’ın mûciz sanatlarından birini teşkil ettiği vurgulanmıştır. Burada, tarihi süreçte özgün yaklaşımlar çerçevesinde iḳtiṣâṣın geçirdiği evreler ve kazandığı anlamlar açıklanmıştır. İḳtiṣâṣın klasik ve modern dönem kavramlarıyla olan ilişkisi bu çalışmanın konusunu belirlemiştir. Bir bilim dalına ait kavramlar o bilimi şekillendiren ve ona değer katan anlamlardır. Bu kavramlar, ait olduğu bilimin anahtar kelimeleridir. Her kavram içinde geliştiği kültürel çevresiyle yakından ilgilidir. Çünkü her kültür kendi kavramlarıyla ayaktadır. İḳtiṣâṣ, başta Kur’an ilimlerinin ve daha sonra Arap dilinin kültürel yapısını oluşturan bir kavramdır. İḳtiṣâṣ, geçmiş dönemlerden itibaren kullanılıyor olsa da terim anlamında ilk defa Kur’an’ın belâgatını ortaya çıkarma gayretinde olan âlimler tarafından ele alınmıştır. Sonraki dönemlerde ise uzun müddet tenkit konusu içinde ele alınmıştır. İḳtiṣâṣ, modern dönemle beraber metin dil bilimi terimleriyle karşılaştırılması yapılmıştır. İḳtiṣâṣ sanatının geçirdiği tüm bu gelişmeler böyle bir konunun incelenmesini önemli ve gerekli kılmıştır.
Keywords : Arap Dili ve Belâgatı, İktisâs, Tenâss, Sirkât, İktibâs