ULUSLARARASI MÜLTECİ HUKUKUNDA UNRWA VE UNHCR: FİLİSTİNLİ MÜLTECİLERİN HUKUKİ KOŞULLARINA BAKIŞ

Authors : Tamer Küçükyağcı

Pages : 64-81

Doi:10.58702/teyd.1539432

View : 34 | Download : 101

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışma, Filistin sorununun uluslararası mülteci hukuku bağlamında kapsamlı bir şekilde ele alınmasını amaçlamaktadır. Çalışmada Filistin halkının, özellikle 1948’den itibaren yerinden edilmesi ve bu süreçlerin uluslararası hukuki çerçevede nasıl değerlendirildiği çalışmanın ana temasını oluşturmaktadır. Araştırmada, Birleşmiş Milletler Yakın Doğu\\\'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) ile Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) kuruluş misyonları ve işlevleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu bağlamda, Filistinli mültecilere koruma sağlamayı taahhüt eden UNRWA’nın faaliyetlerinin Filistin sorununun çözümünde nasıl konumlandığı ve Filistin halkının taleplerine yanıt verebilirliği değerlendirilmiştir. UNHCR’nin küresel düzeyde sunduğu korumanın Filistinli mülteciler açısından öneminin ele alındığı çalışma ile iki Birleşmiş Milletler ajansının yapısı ve faaliyetlerini analiz etmek amaçlanmıştır. Çalışmada karşılaştırmalı tarih yöntemine yer verilmiştir. Bu yöntemle, Filistin sorununun mültecilik ve vatansızlık gibi çok boyutlu krizlerle nasıl iç içe geçtiği tarihsel bağlamda değerlendirilmektedir. Veri toplama araçları olarak, mülteci hukukunun temel belgeleri, Birleşmiş Milletler kararları ve uluslararası sözleşmeler kullanılmıştır. Araştırma bulguları, Filistinli mültecilerin korunması hususunda UNRWA’nın kapasitesinin yetersiz kaldığını, bölgedeki siyasi koşulların kalıcı çözümler üretilmesini engellediğini göstermektedir. Özellikle Filistinli mültecilerin kendi topraklarına geri dönebilme haklarının uluslararası hukuka dayalı olarak güçlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, UNRWA’nın mali bağımlılığı nedeniyle sürdürülebilir ve etkin bir mülteci koruma mekanizması geliştiremediği tespit edilmiştir. Bu çerçevede, Filistin sorununun mültecilik boyutunda kalıcı çözüm üretme çabalarının uluslararası toplumun katılımıyla mümkün olduğu değerlendirilmiştir.
Keywords : filistin, mülteci, birleşmiş milletler, UNRWA