Does being Rafidi mean Shi`ite?: The Representation of the Kızılbaş Belief in the Sixteenth Century Ottoman Records

Authors : Reyhan ERDOĞDU BAŞARAN

Pages : 11-35

Doi:10.33718/tid.506735

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kızılbaşlar, Safeviler ile yakın ittifakı nedeniyle özellikle on altıncı yüzyılda Osmanlı – Safevi mücadelesinde merkezi bir rol oynamışlardır. Bu çalışma, dönemin Osmanlı arşiv kaynaklarını ve Osmanlı Devleti’nin seçkin âlimlerinin hazırlamış olduğu tarihî ve dinî kayıtları kullanarak Kızılbaşların dinî eğilimlerinin Osmanlı nezdinde nasıl algılandığını yansıtmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda Mühimme defterlerindeki fermanlar başta olmak üzere, İdrîs-i Bitlisî’nin Selim Şah-name’si, İbn Kemâl’in Tevarih-i Al-i Osman’ı ve Kızılbaşlar hakkında ilk olarak İbn Kemâl tarafından verilen ve sonrasında Ebüssuûd Efendi tarafından düzenlenen fetvaların karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Bu çalışmada amaçlanan temel hedef Osmanlı nazarında Kızılbaşların Şia ile ilişkilendirilip ilişkilendirilmediğini sorgulamaktır. Bu bağlamda Kızılbaşların râfizî olarak nitelendirilmeleri hususu detaylı bir şekilde incelenmiş ve bu kullanımın şia kavramının kullanımı ile eşdeğer olup olmadığı irdelenmiştir
Keywords : Kızılbaş, Shi`ite, Rafidi, Ottoman, Fatwas