Genç Sürücülerde Öfke Deneyimleri: Bir Nitel Analiz Çalışması

Authors : Uluğhan ERGİN, Gizem FINDIK, Bahar ÖZ

Pages : 1-27

Doi:10.38002/tuad.631087

View : 20 | Download : 11

Publication Date : 2020-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsan faktörünü de içerisinde barındıran trafik sistemi, sürücülerin gerek yaşadıkları tehlikeleri olaylarla gerekse diğer yol kullanıcılarıyla olan etkileşimleriyle öfke duygusunu deneyimleyebildikleri açık bir sistemdir. Özellikle genç sürücü grubunda daha yaygın gözlemlenebilen bu öfke durumu, risk algısından sapkın sürücülüğe kadar birçok değişken üzerinde belirleyici rol oynamaktadır. Bu araştırmanın temel hedefi, genç sürücü grubunun trafikte yaşadığı olaylar sonucunda hissettiği öfkeyi derinlemesine incelemektir. Bunun için katılımcılara şiddetli bir şekilde öfkelendikleri bir trafik olayını anımsamaları istenmiş, bu anıya yönelik çeşitli sorular yöneltilmiştir. Bu çalışma, nitel bir çalışma olup, 7 erkek ve 7 kadın katılımcıdan oluşan, toplamda 14 kişiyle yapılan mülakatlar sonucu elde edilen metinlerin analiziyle oluşturulmuştur. Çalışmada Tematik Analiz yöntemi tercih edilmiş ve analizin sonucunda toplamda dört üst tema ile on beş alt tema ortaya çıkmıştır. Bunlar: “Olayın Nedeni” üst temasına bağlı “Niyetli Davranışlar”, “Bireysel Özellikler”, “Etkileşimli ve Değişken Trafik Sistemi”, “Dikkatsizlik” ve “Kadın Sürücü”; “Hissedilen Duygular” üst temasına bağlı “Öfke”, “Sinir Bozukluğu”, “Korku”, “Başkalarına Karşı Sorumluluk” ve “Uzun Süreli Duygusal Etkiler”; “Öfkenin Esas Kaynağı” üst teması ve son olarak “Olay Sonrası Tepkiler” üst temasına bağlı “Alttan Alma”, “Misilleme”, “Jest ve Mimiklerle Gösterilen Tepkiler”, “Araç Aracılığıyla İletişim Kurma” ve “Başa Çıkma” alt temalarıdır. Temaların birbiri ile ilişkisini incelemek adına MAXQDA yazılımının Kod Birlikte Oluşma Modeli kullanılmış olup, ortaya çıkan ilişkiler sosyal psikoloji alanyazınında mevcut kuramlar ve olgular ışığında ele alınmıştır.
Keywords : genç sürücüler, öfke, sürücülük öfkesi, yol öfkesi, trafik psikolojisi