KAR VE BUZ TEMİNİNDE MODERNLEŞME VE XIX. YÜZYIL İSTANBUL’UNDA KARCI ESNAFI

Authors : Burcu KURT

Pages : 145-167

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2015-01-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Kar ve buz Osmanlı klasik döneminden beri hem sarayın hem halkın ana tüketim maddelerinden biri olmuştur. Osmanlı sarayının kar ve buz ihtiyacı 15. yüzyıldan itibaren İstanbul yakınındaki dağlardan ve göllerden özel istihdam edilen personel vasıtasıyla temin edilirken, İstanbul halkının tükettiği kar ve buz ise çoğunlukla İstanbul’da bulunan kar kuyularından karcı esnafı tarafından elde edilmekteydi. Bununla birlikte Avrupa’da yaşanan sanayi devriminin etkilerinin Osmanlı coğrafyasına ulaştığı 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kar ve buzun temin ediliş biçiminde ortaya çıkan modernleşme ve 1887 senesinde kurulan Dersaadet Buz Fabrikası, İstanbul halkının kar ve buzu tüketim ve temin biçimlerimde değişikliklere sebep olmuştur. Kar ve buzun makineler vasıtasıyla ve yılın her döneminde elde edilebilen bir materyal haline gelmesi İstanbul karcı esnafının yüzyılın ikinci yarısından itibaren bir çok sorunla karşılaşmasına neden olmuştur. Bununla birlikte karcı esnafı, kar ve buzun temininde yaşanan sanayileşme ve Dersaadet Buz Fabrikası’nın üretime geçişine rağmen hayatta kalmayı başarmış ve İmparatorluğun yıkılışına kadar varlığını sürdüren sınırlı esnaf kollarından biri olmuştur.
Keywords : İstanbul, esnaf, karcı, kar, buz