Kırgızistan`da Ceditçilik Hareketi (1900-1916)

Authors : Erdem Yılmaz

Pages : 117-120

Doi:10.54970/turkuaz.1590506

View : 70 | Download : 237

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Ayida Kubatova\\\'nın Kırgızistan’da Ceditçilik Hareketi (1900-1916) adlı eseri, Kırgızistan’da modernleşme ve milli bilinçlenme süreçlerini anlamak için önemli bir kaynak niteliğindedir. Kitap, özellikle eğitim reformlarının ve siyasal bilinçlenmenin, toplumun yapısında nasıl bir dönüşüm yarattığını detaylı bir şekilde ele almaktadır. Bu açıdan hem Kırgızistan’daki hem de genel Türkistan coğrafyasındaki Ceditçilik hareketlerinin daha geniş bir perspektiften anlaşılmasını sağlamaktadır. Eser, Ceditçilik hareketine dair Kırgızistan bağlamında yapılan araştırmaların sınırlılığı göz önüne alındığında, bu boşluğu dolduran bir çalışma olarak değerlendirilebilir. Kubatova, tarihsel belgeler, arşiv kayıtları ve çeşitli edebi eserler aracılığıyla zengin bir bilimsel altyapı sunmuştur. Bununla birlikte, dönemin toplumsal ve siyasal dinamiklerini anlamak için detaylı analizler sağlamış ve Ceditçi liderlerin rolüne ışık tutmuştur. Özellikle, Usul-ü Cedit okullarının eğitim sistemine katkıları ve Kırgızistan’daki etkileri konusundaki tespitler oldukça değerlidir. Eserin bazı bölümleri, yoğun tarihsel detaylar nedeniyle okuyucu için yorucu hale gelebilmektedir. Bunun yanında, kitapta Ceditçilik hareketinin toplumsal etkilerini daha geniş çapta karşılaştırmalı bir bağlamda ele alabilmek adına diğer Türkistan bölgeleriyle bağlantılar daha derinlemesine incelenebilmesi açısından öncelik sağladığı söylenebilir. Örneğin, Kazakistan ve Özbekistan gibi bölgelerle karşılaştırmalı analizler, hareketin Kırgızistan’daki benzersizliğini daha net ortaya koyabilir. Ceditçilik hareketinin geleneksel ulema ile modernleşme yanlıları arasındaki çatışmayı nasıl şekillendirdiği ve bu çatışmanın uzun vadeli etkileri, kitapta ele alınan önemli temalardandır. Bununla birlikte, bu tartışmalar daha detaylandırılarak, Ceditçiliğin günümüzdeki eğitim politikaları ve toplumsal reformlara etkileriyle ilişkilendirilmesi gerekmektedir.
Keywords : Kırgızistan, Ceditçilik, Cedit Okulları