GEÇMİŞTEN BUGÜNE ÖLÜM OLGUSUNA VE RİTÜELLERE BİLİMSEL YAKLAŞIM

Authors : Umut PARILTI, Ahmet UHRİ

Pages : 13-28

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2018-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Paleolitik Çağ’dan bugüne kadar farklı coğrafyalarda farklı topluluklar farklı kültürler yaşamıştır. Bu topluluklarınyaşam tarzlarına ve gelenek-göreneklerine bağlı kalınarak, ölüm olgularına ve ritüellerine ilişkin veriler arkeolojikkazılarla belgelenmektedir. Ele geçen veriler başta arkeologlar, antropologlar, etnograflar olmak üzere felsefeciler,sosyologlar ve istatistikçiler gibi uzmanlar tarafından incelenerek değerlendirilmektedir. Değerlendirmelerneticesinde “ölüm olgusunun” doğal bir süreç içerisinde şekillendiği, sosyal ve kültürel yapıların incelenmesindefarklı bir ilgi alanı oluşturduğu kanaatine varılmıştır. Ölüm ile ilişkilendirilen “ritüel uygulamalarının” ise ölününgömüldüğü mezarın kendisinden elde edilen somut kalıntılar üzerinden çözümleneceği sonucuna varılmıştır.Mezarlar içerisinde ele geçen iskeletler ve beraberindeki buluntular prehistorik ve historik dönemin topluluklarınınanlaşılmasında büyük önem taşımaktadır. Çünkü ölüm ve beraberinde uygulanan ritüeller sayesinde insanlarınve toplulukların sosyo ekonomik-kültürel yapılarını, sanatsal özelliklerini, zevklerini ve beslenme alışkanlıklarınınizlerini bilim dünyası çözümleyebilmektedir. Halkların biyolojik yapılarını yansıtan ölüm beraberinde nüfusunfiziksel ve antropolojik yapısını da sergilemektedir. İnsanların veya toplulukların yaşam biçimlerinin yenidencanlandırılmasında ölümün geride bıraktığı ipuçları bu noktada büyük önem taşımaktadır. Biz bu çalışma içerisinde ölümün ve ritüellerin geride bıraktıkları ipuçlarını bilim dünyasının zaman içerisinde nasıl değişerek ele aldığısorusuna cevap aramaya çalışacağız.Özetle, Eski Çağlardan bugüne kadar yaşamış insan toplulukları hakkında önemli bilgilerin elde edilebildiğiölüme ve ritüellere bilim dünyasının bakış açısı zamana bağlı olarak değişmiştir. Eski Çağlardan günümüze kadaryaşamış toplumların sosyal yapısına ve ekonomik durumuna ilişkin birçok bilgiyi barındıran mezarların ele alınmayöntemlerinde de zamana bağlı olarak değişimin olduğu tespit edilmiştir. İnsanların çevreye, morfolojiye uyumsüreçlerini, demografik yapılarını ve yönetimsel özelliklerini yansıtan ölüm olgusu ve ritüeller hakkında eldeedilen veriler değişmemiş olsa da verilerden elde edilen sonuçlar yaklaşık yüz elli yıllık süreç içerisinde bilimselbirikime bağlı olarak değiştiği görülmektedir. Bu çalışmanın içeriğinde on yıllık dilimler halinde ölüm olgusunave ritüellere olan bilimsel yaklaşımlar aşama aşama ele alınmaya çalışıldı. Ölümün ve ritüellerin geride bıraktığıizleri, beraberinde ele geçen arkeolojik materyalleri ve eski zamanlarda yaşamış insanların toplumsal yaşambiçimlerini değerlendiren çalışmaları zamanının değerlerinden sıyrılamadan nasıl ele alındığını bilim dünyasındantemel kaynakları örnek vererek somutlaştırmaya çalışacağız.
Keywords : Ölüm, Ritüel, Arkeoloji, Antropoloji, Mezar