İRAN’DAKİ SELÇUKLU ŞEHİRLERİNİN MEKANSAL YAPISININ İNCELENMESİ VE ANALİZİ, ÖRNEK: REY ŞEHRİ

Authors : Mohsen SAADATI, Javad NEYESTANI, Seyed Mehdi MOUSAVI KOUHPAR, Alireza HEJEBTI NOBARI

Pages : 211-224

Doi:10.22520/tubaar.2021.28.011

View : 31 | Download : 23

Publication Date : 2021-09-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Sasani dönemi şehirlerinin mekansal organizasyonu, kohandej insert ignore into journalissuearticles values(kale kent);, şehristan insert ignore into journalissuearticles values(açık kent); ve rabaz insert ignore into journalissuearticles values(dış odaklı büyüme); bölümlerini içerir ki önemli siyasi, dini ve sosyal alanlar kohandej kısmında yer alır. İslami dönemde de kentsel mekân organizasyonu eski çağlarda olduğu gibi kohandej, şehristan ve rabaz bölümlerinden oluşmakla birlikte, tarihi metinlere göre, bazı nedenlerle kohandej`in gücü azalmış ve rabaz ve şehristan şehrin siyasi, dini, ekonomik ve sosyal merkezi haline gelmiştir. Bu araştırmanın amacı, Selçuklu dönemi boyunca Rey’in tarihi dokusunun, şehrin mekânsal organizasyonu ve tarihi metinler ile arkeolojik verilere dayalı toplumsal düzey değişiklikleri yardımıyla anlaşılmasıdır. Bu saptamalar sonucunda ortaya bazı önemli sorular çıkmaktadır: Selçuklu dönemindeki Rey kentinin mekân organizasyonunda kohandej, rabaz ve şehristanın rolü nedir? Bu mekân organizasyonu ile önceki dönemler arasındaki fark nedir? Sonuç olarak Rey şehrinin Selçuklu dönemindeki tarihi dokusunun, önceki dönemlerin kentleşme tarzına göre yeni bir şekle sahip olduğu anlaşılmıştır. Arkeolojik kanıtlar, İslam döneminin başlarında, özellikle Selçuklu döneminde, rabaz ve şehristan bölümlerinin geliştiğini ve büyüdüğünü göstermektedir.
Keywords : Ray, Selçuklu dönemi, mekan organizasyonu, kentsel yapı