KRAL TEPESİ: KARPAZ YARIMADASI’NDA BİR GEÇ TUNÇ ÇAĞI YERLEŞİMİ

Authors : Bülent Kızılduman

Pages : 35-62

Doi:10.22520/tubaar.2017.21.003

View : 2 | Download : 11

Publication Date : 2017-12-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğu Akdeniz için önemli bir liman konumunda olan Kıbrıs, çağlar boyunca jeopolitik konumuyla Doğu Akdenize hâkim olmak isteyen güçlerin odak noktası olmuştur. Karpaz Yarımadası da stratejik konum bağlamında hem Kıbrıs hem de Doğu Akdeniz için ayrı bir öneme sahip olmuştur. Deniz akıntıları ve rüzgâr yönleri sayesinde deniz aşırı uygarlıkların Kıbrıs’a en kısa sürede ulaşabileceği yer olarak karşımıza çıkan Karpaz Yarımadası özellikle Tunç Çağında adanın anahtarı konumuna gelmiştir. Yarımadanın güneydoğusunda yer alan Kaleburnu Köyü ise Geç Tunç Çağında Ugarit’in karşısındaki konumuyla ayrı bir önem kazanmıştır. Kaleburnu-Kral Tepesi/Galinoporni-Vasili yerleşim yeri Karpaz Yarımadası’nın güneydoğusunda yer almaktadır. Kral Tepesi, sahil şeridine 2 km uzaklıkta bölgeye hâkim yüksek bir tepenin üzerinde, gerek denizden gelebilecek gemileri gerekse karada, hem güney hem de doğu yönünden gelebilecek ulak veya saldırıları çok önceden görebilecek korunaklı bir konuma sahiptir. Kral Tepesi, Geç Tunç Çağı Kıbrıs merkezlerinden pek bilinmeyen yapı planı ile kendine özgü özellikleri bünyesinde barındırmaktadır. Kral Tepesi’nin mimari dokusuna ek olarak yapılan kazılarda açığa çıkarılan buluntular da yerleşime daha ilginç bir karakter katmıştır. Bunlara ek olarak Kral Tepesi’nde yapılan çalışmalarda ilk kez Kıbrıs’ta in situ ve bir mimari kontexe dayalı 2 farklı tunç eser topluluğu açığa çıkartılmıştır. Bu eser toplulukları günümüze değin Kıbrıs’ta açığa çıkartılmış nitelik ve nicelik olarak en kapsamlı eserleden oluşmaktadır. Günümüz bilgi birikimiyle eldeki veriler değerlendirildiğinde, Kaleburnu-Kral Tepesi’nde yaşamakta olan topluluk ve buradaki örgütlenme yapısının, Kıbrıs Geç Tunç Çağı IIC dönemindeki ekonomik süreçte önemli bir rol oynadığı anlaşılmaktadır. Deniz ticaret rotalarının da ortaya koyduğu üzere, Kral Tepesi yerleşim yeri, Ada üzerindeki konumu itibariyle Doğu Akdeniz deniz ticaretinde, çağdaşı olan Levant dünyasının yakın liman şehirleri ile Kıbrıs arasındaki bağı sağlayan yegâne yerleşim yeri olarak hizmet etmiştir.
Keywords : Kıbrıs, Geç Tunç Çağı, Kral Tepesi, Takas, Aracı, Merkez, Özgün