ARŞİV BELGELERİNE GÖRE BEYOĞLU’NDAKİ HÜSEYİN AĞA CAMİİ ÇEŞMESİ’NİN İNŞASI

Authors : Nurcan YAZICI METİN

Pages : 91-102

Doi:10.22520/tubaked.2020.21.005

View : 23 | Download : 10

Publication Date : 2020-09-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Beyoğlu, İstiklal Caddesi’ndeki Hüseyin Ağa Camii’nin bahçe duvarı köşesinde, Atıf Yılmaz Caddesi insert ignore into journalissuearticles values(Sakız Ağacı Caddesi); üzerinde bulunan çeşme, kaynaklarda cami ile aynı döneme, 16.yüzyıla tarihlendirilmiştir. Osmanlı Arşivi’nde tespit edilen yazışmalar, keşf-i evvel defteri ve uygulanması planlanan çizimleri, çeşmenin 1880 yılında inşa edildiğini göstermektedir. Çeşmenin süslemeleri ve üzerindeki silik olan ve kısmen okunabilen tarih de bu tarihle uyumludur. Çeşme için Evkaf-ı Hümâyun tarafından hazırlanmış olan ilk projenin, masraflı olacağı gerekçesiyle uygulanmadığı; Beyoğlu Altıncı Belediye Dairesi tarafından hazırlatılan ikinci projenin ise değişikliklerle kısmen uygulandığı anlaşılmaktadır. Tek yüzlü, depolu/hazneli duvar çeşmesi olan ve caminin adıyla kaynaklarda tanımlanan çeşmenin süslemeleri de dönemi ile örtüşmektedir. Çeşmenin ayna taşındaki baklava dilimli geometrik düzenleme ortasında yer alan küp/vazo süslemesi de bu çeşmeye özgüdür. Çeşmenin keşf-i evvel defterinde, caminin karşısında, aynı cadde üzerinde yanmış başka bir çeşmenin bulunduğu ve mevcut yanık çeşmenin malzemesinin de yeniden inşa edilecek olan bu çeşmede kullanılacağı ifade edilmiştir. Yerinde yapılan incelemede, çeşmenin duvar yüzeyinde, musluk yerleri belli olan ayna taşı tespit edilmiştir. Çeşmenin inşası da tanımlanan çeşmenin yanması üzerine gündeme gelmiştir. Hüseyin Ağa Camii Çeşmesi’nin inşa sürecinde, dönemin vakıf baş mühendisi olduğu tespit edilen A. N. Perpignani de bir proje hazırlamıştır. Makalede, Hüseyin Ağa Camii Çeşmesi’nin mimari ve süsleme özellikleri tanımlanacak; çeşmenin inşa süreci ve tarihi ile hazırlanmış olan orjinal projeleri ele alınacak; son dönem Osmanlı mimarlığında çalışmalarıyla tanınan mimar Perpignani’nin bu çeşme ile bağlantısına değinilecektir.
Keywords : Batılılaşma Dönemi, Osmanlı Mimarisi, Hüseyin Ağa Camii, Çeşme, Mimar Perpignani