ÖDEMİŞ MÜZESİ KOLEKSİYONUNDAKİ BİZANS DÖNEMİ BOYALI CAM BİLEZİKLERİ

Authors : Zeynep ÇAKMAKÇI

Pages : 125-144

Doi:10.22520/tubaked.2017.16.006

View : 19 | Download : 7

Publication Date : 2017-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Arkeolojik kazı ve araştırmaların da doğruladığı gibi cam bilezikler, Bizans ve İslam döneminin en yaygın süs eşyalarından biridir. Günümüze ulaşan örnekler, hem Bizans hem de İslam egemenliğindeki pek çok bölgede farklı tür, boyut ve bezemede cam bilezik üretildiğini gösterir. Cam bileziklerin bu zengin çeşitliliği arasında, araştırmacılar tarafından boyalı bilezikler olarak tanımlanan bir grup örnek, bezeme tekniği ve dekorasyon zenginliğiyle diğerlerinden ayrılır. Dekorasyonunda mineleme, yaldızlama ve lüster tekniğinin biri ya da birkaçının kullanılmasından dolayı bu şekilde isimlendirilen bileziklerin, Bizans dönemine ait benzer dekorlu cam şişe ve kâselere paralel bir üretimin sonucu olduğu kabul edilir. Bezemede sıklıkla tercih edilen bitkisel ve geometrik motifler yanında, dini motif ve semboller nedeniyle, bu tür bilezikler ilk ortaya çıktıkları zamandan itibaren Bizans camcılığıyla özdeşleştirilir. Boyalı bileziklerin Bizans egemenliğindeki bölgelerde genel olarak 9.-12. yüzyıl arasında yaygın olduğu bilinmekte, çocuklar ve toplumun alt sınıfından kadınlar tarafından kullanıldığı tahmin edilmektedir. Bu çalışmada ilk olarak Bizans dönemine ait boyalı cam bileziklerin kesit, boyut ve bezeme gibi fiziksel özellikleri ele alınmakta, olası üretim merkezleri ve kökenlerine ilişkin bazı yorum ve tahminler üzerinde durulmaktadır. Makalede Ödemiş Müzesi’nde yer alan ve bu bilgiler ışığında ele alınmış, dokuz adet boyalı cam bilezik tanıtılmakta ve değerlendirilmektedir. Bileziklerin buluntu merkezleri bilinmediği için yapılan değerlendirmeler benzer örnekler göz önüne alınarak yapılmış ve bunların genel olarak 10.-12. yüzyıla ait oldukları sonucuna varılmıştır.
Keywords : Ödemiş Müzesi, Cam bilezik, Bizans