SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL BİR MİRASIN GÜNCEL BİR DEĞERLENDİRMESİ: ANADOLU DEVECİLİK KÜLTÜRÜ VE GELENEKSEL DEVE GÜREŞİ ŞENLİKLERİ

Authors : Vedat ÇALIŞKAN

Pages : 137-166

View : 21 | Download : 10

Publication Date : 2013-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Develer, ulaşım ve taşıma işlerindeki rolleri nedeniyle yakın geçmişe değin Anadolu`da büyük değer taşıyor ve yaygın bir şekilde yetiştiriliyordu. Tarihsel süreçte, coğrafi çevre koşullarının da etkisiyle Anadolu`da devecilikle ilgili zengin bir kültür ortaya çıkmıştır. Ancak ekonomik, toplumsal, teknolojik gelişmeler ve değişimlere bağlı olarak Anadolu`da deve yetiştiriciliği ve devecilik kültürü günümüzde yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmıştır. Tüm bunlara rağmen Anadolu deveciliği ve devecilik kültürü, deve güreşi şenliklerine tutunarak, onun etrafında var olma mücadelesini sürdürmektedir.Deve güreşi şenlikleri, Türk Kültürünün Orta Asya çevresinde şekillenen tarihsel geçmişinden günümüze ulaşan renkli bir mirastır. Deve güreşleri yüzyıllar öncesine uzanan geçmişi, Yörük toplumu için taşıdığı anlamı ve önemi, zengin değerleri, geleneksel ürünleri ve üretimleri, ritüelleri ile batı Anadolu`da yaşayan bir kültürdür. Ayrıca günümüzde deve güreşi organizasyonlarının yaygın ve düzenli olarak sürdürüldüğü tek ülkenin Türkiye olması, bu kültürel mirası eşsiz kılmaktadır. Batı Anadolu`da yer alan 100 kadar yerleşmede her yıl düzenlenen deve güreşi şenliklerine yaklaşık 500 bin kişi katılır. Sosyal, kültürel ve ekonomik yararlarına karşın `Anadolu devecilik kültürü ve deve güreşi şenlikleri` kültürel bir miras değer olarak henüz kapsamlı bir şekilde belgelenmiş değildir.Burada sunulan çalışma, Anadolu`da geleneksel deve güreşi şenlikleri çevresinde yaşatılan devecilik kültürünü oluşturan çeşitli unsurların tanıtımını; bu kültürel değerin günümüzdeki durumunun ayrıntılı bir şekilde belgelenmesini hedeflemektedir. Esasen bu çalışma, 2007 yılında başlayan ve saha çalışmaları ile desteklenen araştırma sürecinin tamamlanmasıyla, bu kültürel mirasın güncel bir envanteri olarak tasarlanmıştır. Bu kapsamda elde edilen çeşitli verilerin güncellenmesi ve bunların görsel materyallere aktarılması sağlanmıştır. Ayrıca, bu kültürel değeri oluşturan unsurların mekânsal dağılış özelliklerinin değerlendirilmesiyle, Anadolu`da özel bir kültürel bölgenin varlığı ve sınırları da ortaya konulmuştur.
Keywords : Devecilik Kültürü, Geleneksel Deve Güreşi Şenlikleri, Kültürel Miras, Batı Anadolu, Türkiye