BİR KENTSEL BELGELEME OLARAK AÇIKLAMALI KENT TARİHİ KAYNAKÇASI ÖNERİSİ: 21. YÜZYILDA KAYSERİ KENT TARİHİYLE İLGİLİ KİTAPLAR

Authors : Seda ÇALIŞIR HOVARDAOĞLU

Pages : 7-18

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2011-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Anadolu, çeşitli kültürlerin ürettiği binlerce yılla temsil edilen derin tarihi birikime sahip bir coğrafyadır. Böyle bir coğrafyanın mekansal analizi, fiziksel yapıyı salt dönemsel boyutta incelemenin ötesine geçerek, demografik, sosyo-ekonomik ve politik boyutları da içermelidir. Özellikle son yıllarda üretilen yayınlar incelendiğinde, büyük oranda yerel coğrafyaların kronolojik tarih çözümlemesine odaklanan çalışmaların, bu konuları doğrudan ya da dolaylı olarak açıklamaya çalıştığı dikkat çekmektedir. Bu araştırma ve eserler, bir yandan birer kent tarihi anlatımı olarak geçmişin tarihini bugünün bilgisi üzerinden açıklamaya çalışırken, diğer yandan gelecekte bugüne ve geçmişe ışık tutacak tarih bilgisinin kentsel belgelemesinin de önemli bileşenlerini oluşturur. Bu bağlamda kent tarihi yazımında yerelden yerel üstü ölçeklere eklemlenen, içerik ve nitelikleri farklılık gösteren çok çeşitli anlatımlar dikkat çekmektedir. Konuyu ele alış ve inceleme açısından ortaya çıkan bu çeşitliliğin, tarih yazımındaki farklı yorumları nedeniyle kenti anlamada önemli yeri olduğu belirtilebilir. Ancak kent tarihi yazımı bir kentsel belgeleme olarak kabul edildiğinde, yararlanılan ve üretilen bilginin değeri, miktarı ve niteliği gibi parametrelerin sınanabileceği ve sorgulanabileceği bir belgelemeye de ihtiyaç duyulabileceği düşünülmektedir. Çeşitli tarih yazarları tarihsel yorumu, geçmişin izleri ya da delillerinin sahip olduğu anlamlar üzerinden bunlar arasında yeni kurulan ilişkinin yazılı açıklaması olarak değerlendirmektedir. Bu aşamada metinler biçimindeki ne tür kaynakların kentlerin tarihini açıklamaya yöneldiği ve tarihsel yorumları etkilediğinin tespiti için `Açıklamalı Kent Tarihi Kaynakçası` adıyla bir yöntem önerisi geliştirilmiştir. Günümüzde kentler için gerçekleştirilen kaynakça amaçlı çoğu çalışma genellikle belli bir konu, yer veya dönemle ilgili yayınların tanıtıcı bilgilerini açıklar niteliktedir. Bu çalışma ise, kentin tarihsel bilgisinin kaynak tanıtıcı bilgilerinin eser ve yayınevi adı, yayın tarihi vb. ötesinde yayının içeriğini ve anlatıcının bilgiye ulaşma ve anlatım biçimi /yöntemi gibi temel konuların `yapısökümünü` deconstruction içeren bir belgelemenin gerçekleştirilmesini hedeflemektedir. Ancak bu süreçte başta elyazmaları ve sayısız arşiv belgelerinden günümüz kitap ve makalelerine kadar çok çeşitli bilgi birikiminin varlığı gündeme gelmekte ve çalışmanın kapsamını oldukça genişletmektedir. Diğer yandan yerel farklılıklar da kent tarihi yazımını etkileyerek, ortak belgeleme başlıkları yerine yerele özgü belgelemeyi gerekli kılmaktadır. Bu nedenle çalışmanın konusu, son yıllarda kent tarihi yazımındaki değişim ve yaklaşımları ortaya çıkararak, Kayseri kenti özelinde basılı eser kaynakçasını kitaplar açısından açıklayıcı bir belgeleme önerisi biçiminde ele alacak şekilde sınırlandırılmıştır.
Keywords : Kent tarihi yazımı, açıklamalı kent tarihi kaynakçası, Kayseri