ARTVİN- ŞAVŞAT KIRSAL MİMARİSİNİN ÖZGÜN BİR ÖRNEĞİ: ZURABET EVİ

Authors : Duygu GÖÇMEN, Deniz MAZLUM

Pages : 49-76

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2011-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğu Karadeniz`in, çok sayıda çalışmaya konu olmuş zengin doğası, kırsal kültürü ve mimarisi, günümüzde köy yaşamının ortadan kalkması ve hidroelektrik santral projeleri gibi nedenlerle yaşanan ekonomik ve kültürel deği­şim sonucu çeşitli baskı ve zorlamalarla karşı karşıyadır. Doğal çevre, kentleşme çabaları ve yerel dokuyu dik­kate almayan kalkınma politikaları sonucunda, kimi zaman geri dönüşü mümkün olmayacak şekilde hasar gör­mektedir. Kırsal alanların korunması ve geliştirilmesine dair mevzuattaki yetersizlik, yanlış politikalar, bilgisiz­lik, ilgisizlik ve değişen yaşam koşulları nedeniyle yöredeki mimari kültürün sürekliliğini sağlamak zorlaşmıştır.Bu makalede, Artvin-Şavşat`a bağlı Balıklı Köyü`ndeki Zurabet Evi tanıtılmaktadır. Bu yapı, malzeme ve yapım sistemi açısından yörenin en iyi korunmuş örneklerinden biridir. Geniş bir bahçe içinde kendine ait samanlık­la birlikte yer alan yapı, ahır katı, yaşama hacimlerinin bulunduğu giriş katı ve ambar katından oluşmaktadır. Konut, büyük ölçüde `karaboğaz` adı verilen ahşap yığma tekniğiyle inşa edilmiştir. Yörede yıkanma yeri gibi mekanlar, kilit gibi yapı öğeleri de dahil olmak üzere herşeyin ahşaptan üretildiği, metal bağlantıların kullanıl­madığı bir yapım geleneği bulunmaktadır.Balıklı`da 20. yüzyıl ortalarına kadar yerel malzeme, geleneksel yapım sistemi ve özgün detaylarla inşa edilen konutların ve ticari yapıların yerini günümüzde niteliksiz beton yapılaşma almaktadır. Yöredeki ahşap konut geleneğini devam ettirebilmek, gerek yeni yapım, gerek bakım-onarım aşamasında ahşap malzeme ve nitelikli usta sıkıntısı yaşandığı için zorlaşmakta, bu zorluk yöre halkının özgün mimari gelenekleri terk etmesini hız­landırmaktadır.Çalışma kapsamında Zurabet Evi detaylı olarak belgelenmiş, mekanlara ve yapı öğelerine kullanıcıların ver­dikleri isimler kaydedilerek, yerel yapı terimleri sözlüğü oluşturulmuştur.
Keywords : Doğu Karadeniz, Artvin Şavşat, geleneksel konut mimarisi, ahşap yapılar, kırsal konutlar, kırsal yerleşmeler, koruma