Elmalı Antalya Kentsel Kültür Varlıkları Envanteri 2004

Authors : A Deniz OKTAÇ

Pages : 111-129

View : 27 | Download : 18

Publication Date : 2005-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Elmalı, Antalya ilinin 120 km kuzeybatısında, güneybatı Torosların üstünde, 1150 m yük­seklikte yer alır. Anadolu`yu Akdeniz`e bağla­yan ticaret yollan üstünde olması, bol su kay­nakları ve verimli toprakları nedeniyle tarih bo­yunca önemli bir yerleşim olmuştur. Kent, El­malı Dağının güney eteklerindeki geniş çanak­ta kurulmuştur. Bu çanakta bulunan Elmalı`nın geleneksel kent dokusu yedi mahalleye ayrıl­mıştır. Yeni kurulan iki mahalle kentin güne­yinde, daha düşük kademelerdeki eski bağ bölgesi içinde kalırGeleneksel Elmalı konutları açık sofa ve iç so­fa plan şemasına göre `zemin kat + bir` veya `iki katlı` olarak planlanmıştır. Konutlar zemin katta ahşap hatıllı taş duvarlı kârgir yığma, üst katta ahşap taşıyıcılı ve kerpiç veya yonga dol­gulu bağdadi olmak üzere karma sistemde yapılmıştır. Bazı geleneksel konutların cephe­leri sıvasız bırakılmıştır. Bu yapılarda ahşap karkas taşıyıcı sistemi görülebilmekledir.Elmalı geleneksel kent merkezindeki Fethiye Caddesi, Pınarbaşı, Hıdırlık ve Hacı Haliller so­kaklarının bir bölümünde envanter çalışması yapılmıştır. Çalışma 75 envanter formu, yakla­şık 3000 dijital film karesi. 72 yapının ön cep­he rölövesi ve 62 yapının plan krokisinin çizilmesiyle sona ermiştir.Elmalı kentsel kültür varlıkları envanter çalış­ması 2004 yılı Ağustos ve Eylül aylarında ya­pılmıştır Elmalı kentsel kültür varlıkları envan­ter çalışması Antalya Valiliği, Elmalı Kayma­kamlığı, Elmalı Belediyesi, Mimarlar Odası Antalya Şubesi, ÇEKÜL Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı ve Sel­çuk Üniversitesinin, Antalya`da İbradı ilçesin­de başlayan Alanya`da devam eden ve batıda Elmalı`dan Akdeniz`e inen büyük havza içinde geleneksel kültürü koruyarak kırsal göçü önle­mek amacıyla başlattığı uygulamalı büyük bir kalkınma projesinin Elmalı kentinde odaklanan parçasıdır ve adı geçen kurumlar tarafından desteklenmiştir. Elmalı kentsel kültür varlıkla­rı envanter çalışması daha sonra TÜBA-TÜKSEK Türkiye Kültür Envanteri Projesi kap­samına girmiştir.Alan çalışması 2005 yılında devam etmelidir. Elmalı`da yönetim ve halk kentin geleneksel dokusunun korunmasını istemekte ve bunun için çalışmaktadır. Belgeleme çalışması, onla­rın bu gayretlerine ve Elmalı kentinin var olan kültürel mirasının geleceğe taşınmasına yar­dımcı olacaktır.
Keywords : Elmalı, geleneksel mimarlık, mahalle, sokak, cadde, konul, sofe, ahşap, taş, kerpiç