Mut Mersin Kentsel Kültür Varlıkları Envanteri 2004

Authors : Uzay YERGÜN, Z Gül ÜNAL

Pages : 131-160

View : 26 | Download : 17

Publication Date : 2005-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Göksu Vadisi içinde yer alan Mut, kuzeyde Ka­raman, batıda Ermenek, güneyde Gülnar, gü­neydoğuda Silifke yerleşimleri ile sınırlanmış, Mersin iline bağlı bir ilçedir. Orta Anadolu ile Akdeniz bölgesi arasındaki bağlantının Sertavul geçidi yoluyla Mut üzerinden sağlanması nedeniyle, tarihöncesi çağlardan itibaren bir­çok medeniyet bu alanda yerleşmiştir Bir Ro­ma devri yerleşimi olan Claudiopolisin üzeri­ne kurulan Mut`un, ilçe merkezinde Antikçağ kalıntıları ile Selçuklu, Karamanoğulları ve Os­manlılara ait yapı örnekleri günümüze kadar varlığını korumuşturMut, yerleşimin çekirdeğini oluşturan ve ilk in­şasının Hititler dönemine kadar uzandığı söy­lenen Mut Kalesi İç kale , Karamanoğulları döneminde inşa edilen La `al Paşa Külliyesi ve Taş Han`ın oluşturduğu merkezden başlaya­rak gelişmiştir. Merkezin güneyinde, bir Os­manlı Devri yapısı olan Taş Han çevresinde tek katlı dükkânlardan oluşan ticaret dokusu yer alır.Mut geleneksel konutları, yörede `İki göz bir aralık ` olarak tanımlanan ana plan tipinden tü­remiştir. Bu ana tıp, sofa olarak tanımlanabile­cek bir dağılım mekânının iki yanında yer alan birer odadan oluşmuştur. Zaman içinde bu te­mel formdan, yeni plan şemaları türetilmiştir.Taş malzeme kullanarak yığma kârgir yapım tekniğinde inşa edilen yapıların dış duvarları, iklim şartlarına bağlı olarak, aşırı sıcaklardan korunabilmek amacıyla oldukça kalın tutul­muştur. Yapıların üst örtüsü ise düz toprak damdır. 1950`li yıllara kadar geleneksel Mut evlerinin aynı yapım tekniğinde, plan şeması ilkelerinin ana hatları bozulmadan kısmi deği­şikler yapılarak inşasının devam ettiği görül­mektedir Bu tarih/erden sonra, Anadolu kent­lerinin çoğunda görülen hızlı ve plansız büyü­menin bölgede de etkili olduğu ve geleneksel yapıların yerlerini çok katlı betonarme yapılara bıraktığı görülür.Mut ilçesinde 18-28 Ekim 2004 tarihleri ara­sında gerçekleştirilen alan çalışmasında, 6 ki­şilik bir ekip ile kentsel kültür varlıklarının yo­ğun olarak yer aldığı Kale, Doğancı ve Meydan mahallelerindeki, 44`ü yapı adası ve 232`ü kentsel kültür varlığı olmak üzere toplam 276 adet yapı ve yerleşmeye ilişkin envanter formu hazırlanmış, 1352 adet dijital fotoğraf çekilmiştir. Mut kentinin üzerinde inşa edildiği ve geleneksel dokusuyla bütünleştirdiği Claudiopolis antik kentinin kalıntılarıysa farklı bir uzmanlık alanının çalışma konusu olduğu için, daha sonra yapılması muhtemel çalışma­lara altlık oluşturacak şeklide ayrı bir baştık al­tında kaydedilmiştirTÜBA-TÜKSEK Türkiye Kültür Envanteri Pro­jesi kapsamındaki bu çalışma, Mut Belediyesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakülte­si Restorasyon Anabilim Dalı tarafından des­teklenmektedir.
Keywords : Mersin, Mut, Göksu Vadisi, Karamanoğulları Claudiopolis Muî Kalesi, La`, al Paşa Cami, Taş Han, geleneksel konut, yığma kârgir yapım sistemi