ILISU BARAJI İNŞAAT SAHASI YÜZEY ARAŞTIRMASINDA BELİRLENEN ARKEOLOJİK ALANLAR

Authors : A Tuba ÖKSE, Ahmet GÖRMÜŞ, Erkan ATAY, Yunus MULUK, Murat EROĞLU, Sibel TORPİL, Aziz Ayhan BAYRAKTAR, Yeliz TAN, Nur Balkan ATLI, Laurence ASTRUC, Nurcan KAYACAN

Pages : 71-94

View : 27 | Download : 7

Publication Date : 2009-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Ilısu Barajı, Mardin İli, Dargeçit İlçesi`nin doğusunda, baraja adını veren Ilısu Köyü`nün batısında, Dicle Nehri üzerinde kurulacaktır. Ilısu baraj göl alanı kurtarma çalışmaları kapsamında yüzey taramasının yapıldığı bölge esas olarak, Kuzey Mezopotamya`yı Yukarı Dicle Havzası`na bağlayan, Mardin Dağları ile Doğu Toros silsile­si arasındaki doğal geçiş yolunu kapsamaktadır. Proje kapsamında yaklaşık 1300 hektarlık bir alanda yoğun yüzey taraması yapılmış, 20 sit alanı ile 50 adet buluntu yeri saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar bölgenin Erken Neolitik Çağ`da yoğun olarak yerleşilmiş olduğunu göstermektedir. Bu döneme ait önemli buluntu yerleri ara­sında çok sayıda obsidyen ve çakmaktaşı alet, çekirdek ve yonga ile Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ`a ait, işlik yeri de olan bir yerleşim yeri vardır. El yapımı monokrom kaplar ile belirlenen Çanak Çömlekli Neolitik Çağ`a ait yedi, Kalkolitik Çağ`a ait ise beş yerleşim yeri saptanmıştır. Bölgede Erken Tunç Çağı buluntularına rast­lanmamış olması, MÖ 3. binyılda yerleşim sürekliliğinde bir kesinti olduğunu düşündürmektedir. Buna karşı­lık Orta Tunç Çağı`na tarihlenen büyükçe beş buluntu yerinde saptanan monokrom standart mallar, kızıl-kahverengi sıvaştırılmış astarlı mal ile Habur Boyalı Mal örnekleri, bölgenin Kuzey Mezopotamya Yukarı Dicle Hav­zası ile kurmuş olduğu ilişkiyi kanıtlamaktadır. Geç Tunç Çağı`ndaki ikinci bir kültürel kesinti döneminden sonra, el yapımı Erken Demir Çağı malları veren dört, Yeni Assur Dönemi malları veren altı buluntu yerinin varlığı, Demir Çağı başlarından itibaren yeniden yoğun bir iskan olduğunu göstermektedir. Araştırma bölgesinde Hele­nistik ile Roma dönemlerinin varlığı, büyük iki yerleşim yerinde bulunan az sayıdaki çanak çömlek parçasın­dan anlaşılmaktadır. Yüzey taraması bölgedeki en yoğun iskanın Ortaçağ ve sonrasında gerçekleştiğini göstermiştir. Yapılmış olan çalışma bölgenin arkeolojik açıdan büyük bir önem taşıdığını ve barajın su tutmasından önce mutlaka kurtarma kazıları yapılmasının gerekliliğini ortaya koymuştur.
Keywords : Ilısu Barajı, Yukarı Dicle Havzası, Mardin, yüzey araştırması