KOCAELİ SEKA I. KAĞIT FABRİKASI`NIN MİMARİ ANALİZİ VE YENİDEN KULLANIM ÖNERİLERİ

Authors : Elif Özlem Oral AYDIN, Reyhan ÇÖMLEKÇİOĞLU KARTAL

Pages : 21-34

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2010-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyılda Osmanlı sarayı ve ordusuna tekstil ürünleri üreten sanayi tesislerinin kurulduğu Kocaeli ili`nde, Tür­kiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra önceleri devletçilik politikaları çerçevesinde, ilerleyen dönemlerde ise özel girişim desteğiyle pek çok sanayi tesisi kurulmuştur. Sanayi, 20. yüzyılda Kocaeli`nin kentsel kimliğinin bir par­çası haline gelmiştir. 1936 tarihinde işletmeye açılan SEKA Selüloz ve Kağıt Fabrikaları, Cumhuriyet Dönemi`nde Kocaeli`de kurulan öncü iktisadi atılımlardan biridir. Kamu eliyle gerçekleştirilen tesis, Erken Cumhuriyet Döne­mi`nde kurulan devlete ait diğer sanayi tesislerinde olduğu gibi, sadece üretim odaklı olmakla kalmayıp bir modernleşme modeli olmuştur. SEKA Selüloz ve Kağıt Fabrikaları`nın faaliyetine 2005yılında teknolojisinin yetersizliği gerekçesiyle son verilmiştir. Tesisin kentsel hayata yeniden katılımı konusunda, belirtilen tarihten bu yana çeşitli çalışmalar sürdürülmektedir.Geçmişe ait üretim araçları/etkinlikleri ve bu amaçla oluşturulan yapı topluluktan tarihsel, mimari ve tekno­lojik önemleri çerçevesinde `endüstri anıtı` olarak nitelendirilmektedirler. Kocaeli SEKA tesisine 1936 -1960 yıllan arasında eklenen üretim yapılan ve servis birimlerinin büyük bölümü, bu bağlamda Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 2005yılında endüstri anıtı olarak tescillenerek koruma kapsamına alınmıştır. Bu çalışmada koruma altına alınan SEKA tesisindeki 1936 tarihli I no`lu Kağıt Fabrikası`nın mimari analizi yapılarak, fabrikanın uygun yeni bir işlevle kentsel hayata katılımı konusunda, mevcut mimari potansiyelini ve endüstriyel izlerini değerlendiren etütler geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bünyesinde hamur bölümü, üretim bölü­mü, ikmal ünitesi gibi mekanları barındıran çelik yapım sistemindeki fabrikanın iş şeması ve genel mimari özel­likleri tespit edilmiş ve koruma sorunları irdelenmiştir. Elde edilen veriler değerlendirilerek tesise uyarlanması düşü­nülen yeni işlevler doğrultusunda mimari etütler geliştirilmiştir.
Keywords : Kağıt sanayii, Kocaeli SEKA Selüloz ve Kağıt Fabrikaları, I Kağıt Fabrikası, endüstri mirası, mimari analiz, yeniden kullanımı