GEÇ DÖNEM OSMANLI MEZAR TAŞI ÜRETİM SÜRECİNE BİR ÖRNEK: KOKLUCA (İZMİR) MEZARLIĞI

Authors : Ersel ÇAĞLI TÜTÜNCÜGİL

Pages : 111-129

Doi:10.22520/tubaked.2020.22.007

View : 20 | Download : 7

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Anadolu’daki Türk-İslam dönemi mezar taşları ile ilgili hususlardan biri de bu taşların nasıl üretildiği meselesidir. Bu konuda yaygın görüş, sıra dışı bir görünüme sahip sanatsal örneklerin üretimi özel sipariş üzerine yapılırken, aynı biçim ve boyuttaki standart seri üretim gibi duran örneklerin, mezar taşı ustalarının kısmen belleklerinde kısmen de ellerinde bulunan şablonlara göre önceden hazırlandıkları ve satın alanın isteğine göre de üzerlerine yazıların eklendiği şeklindedir. İzmir kent merkezine yaklaşık 10 km uzaklıkta yer alan Kokluca/Altındağ Mezarlığı’nda yaptığımız çalışmalar sırasında mezarlık içerisinde Osmanlının son dönemleri ile Cumhuriyetin ilk yıllarına ait çok sayıda mezar taşı tespit edilmiştir. Tespit edilen bu taşlar arasında yer alan bazı örnekler biçim, boyut ve süslemeleri ile önceki dönemlerle insert ignore into journalissuearticles values(18-19. yy); yakın benzerlikler sergilerken, üzerlerinde yer alan Latin harfli kitabeleri ile de farklılık göstermektedirler. Söz konusu bu taşlar yukarda sözünü ettiğimiz üretim aşamalarına ilişkin bazı ipuçları taşımaktadır. İşte bu çalışmanın amacı da Kokluca/Altındağ Mezarlığı’ında yaptığımız saha çalışmaları sırasında sağlanan bilgi ve görsellerle konuyu belgelemek, tanıtmak; karşımıza çıkan bu somut örneklerle meseleye yeni bir pencere daha açmaktır. Böylece önemli bir şehirde yer alan küçük bir mezarlıktaki yirmiye yakın mezar taşıyla mevcut konuya dikkat çekilmiş olmakla birlikte, bunların yapım sebepleri ve aşamalarını değerlendirme imkânı sağlanmış olacaktır kanısındayız. Önemli bir kısmının doğal nedenler veya insan eliyle meydana gelen tahribatlar neticesinde yitirildiğini düşündüğümüz bu taşlar, Kokluca/Altındağ Mezarlığı gibi başka merkezlerde de görülebilmektedir. O nedenle bu çalışma ile mezarlıklar ve hazirelerde çalışan araştırmacılar tarafından zaman zaman göz ardı edilebilecek bu gibi mezar taşlarına daha fazla dikkat verilerek eserlerin belgelenmesine ve tanıtılmasına katkıda bulunulacağı düşünülmektedir.
Keywords : Mezar Taşı, Kokluca Altındağ, Mezarlık