MURAT HÖYÜK’TEN BİR ÇEÇ DAMGA MÜHÜR

Authors : Ayşe ÖZDEMİR, Abdulkadir ÖZDEMİR

Pages : 131-139

Doi:10.22520/tubaked.2020.22.008

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Bingöl’de Murat Nehri üzerine yapılan Aşağı Kaleköy Barajı’nın su tutma havzası içerisinde kalan Murat Höyük’te, 2019 yılında Mayıs-Ekim ayları arasında yapılan kurtarma kazısı sonucunda ele geçen pişmiş toprak çeç damga mührü tanıtmaktadır. Bingöl’ün ilk sistemli arkeolojik kazısı olan Murat Höyük’te yapılan çalışmalar sonucunda dört kültür tabakası tespit edilmiştir. Bu kültür tabakaları arasında en erken yerleşim İlk Tunç Çağı’na tarihlendirilmektedir. Çalışmamızın konusu olan çeç damga mühür de Doğu Anadolu Arkeolojisi’ne göre İlk Tunç Çağı III’e insert ignore into journalissuearticles values(MÖ 2500-2200); tarihlendirilmektedir. Damga yüzeyinde iç içe geçmiş konsantrik daire motifli pişmiş toprak mühür, tarımla ilişkilendirilen çeç mühür grubu içerisindedir. Çeç damga mühür, yerleşimde Mekân 4 içerisinde, depolama amaçlı kullanılan ve in situ olarak ele geçen bir çömlek ile aynı mekân içerisinde, yangın tabakasından ele geçmiştir. Çömlek içinde in situ halde karbonize olmuş tohum taneleri bulunmuştur. Bunlara ek olarak yerleşimde ele geçen, çok sayıda büyük boyutlu depolama kapları, çömlekler, alt ve üst öğütme taşları, el taşları ve karbonize tohum tanelerinin arkeobotanik analiz çalışmaları, yerleşimdeki tarımsal faaliyetlerin varlığının kanıtlaması açısından önemlidir. Höyükte İlk Tunç Çağı’nda tarımın varlığının arkeolojik buluntularla desteklenmesi, çeç damga mührün de işlevselliğinin ortaya çıkması açısından önemlidir. Yapılan arkeolojik ve etnografik çalışmalarda Doğu Anadolu Bölgesi’nde yoğun olarak karşılaşılan bu mühür örneklerine, kazı buluntusu olarak Murat Höyük’te de karşılaşılması ile de arkeoloji literatüründeki çeç mühürlere bir yenisi eklenmiştir. Mührün bulunduğu mekân ve birlikte ele geçen buluntular bağlamında değerlendirildiğinde, mührün tarımsal faaliyetlerde kullanılan bir obje olduğu ileri sürülmekte ve bölge arkeolojisine yeni bir katkı sağlanması hedeflenmektedir.
Keywords : İlk Tunç Çağı, Mühür, Çeç Damga Mühür