Türkiye’de Mimari Mirasın Korunmasında Çalışan Geleneksel Yapı Ustalarının Önemi ve Uygulama Elemanlarının Eğitimleri Üzerine Güncel Bir Değerlendirme

Authors : Esra BALCI, Nurdan KUBAN, Aynur ÇİFTÇİ

Pages : 81-96

Doi:10.22520/tubaked2022.25.003

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2022-08-19

Article Type : Review Paper

Abstract :Kültür varlığı yapıların özgün değerleriyle korunarak geleceğe aktarılması, söz konusu yapılara yapılacak koruma ve restorasyon müdahalelerinin niteliğiyle ve dolayısıyla da bu müdahaleleri gerçekleştirecek uygulama elemanlarının eğitimi ve donanımıyla doğrudan ilişkilidir. Özel deneyim ve uzmanlık gerektiren bu alanda nitelikli iş gücü vazgeçilmez bir zorunluluktur. Bu anlamda, geleneksel mimari, yapım teknikleri ve malzemeleri ile ilgili bilgi, beceri ve deneyime sahip geleneksel ustaların varlığı, tanınırlığı, gelecek nesillere bu birikimi aktarabilmeleri ve genç nesillerin kalifiye uygulama elemanları olarak yetişmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, geleneksel yapı zanaatları somut olmayan kültürel miras bağlamında değerlendirilmekte, mevcut geleneksel yapı ustalarının belirlenmesi ve tanınırlıklarının sağlanması konusu gündeme getirilmekte, örgün ve yaygın eğitimler çerçevesinde yeni nesillerin yetiştirilmesi çabaları ele alınmakta, mesleki yeterliliklere ilişkin yaşanan sorunlar ortaya konularak çerçeve öneriler sunulmaktadır. Çalışmada, bulgular konuya ilişkin yasal çerçevelere, ilgili kurumların açıklamış olduğu verilere ve yazarların bizzat görev almış olduğu girişimlerden edinilen birikime dayandırılmaktadır. Sunulan bulgular sonucunda, geleneksel yapıların ve yapı zanaatlarının korunmasının, öncelikle mevcut geleneksel yapı ustalarının tanınırlıklarının sağlanması ve deneyimlerini aktaracakları ortamın güvence altına alınması, örgün eğitimlerinin uygulama ağırlıklarının arttırılması, yaygın eğitimlerin sürekliliğinin sağlanması ve uygulamalarda mesleki yeterliliğe sahip usta ve ara elemanların görev almasıyla sağlanabileceği öngörülmektedir. Kültür varlığı niteliği taşıyan yapıların restorasyon uygulamalarında görev alan kişilerin eğitimlerini ve geleneksel yapı ustalığının sürekliliğini konu alan bu çalışmanın mimari koruma alanında geleceğe ışık tutması ümit edilmektedir.
Keywords : geleneksel yapı ustası, yaşayan insan hazinesi, örgün eğitim, yaygın eğitim, mesleki yeterlilik, mimari restorasyon, restorasyon uygulama elemanı