OSMANLI DÖNEMİNDE KÖMÜRHAN VE İZOLİ’DE KÖPRÜ YAPMA ÇALIŞMALARI

Authors : Enver Çakar, Korkmaz Şen, Yavuz Kısa, Ahmet Toprak, Tuba Nur Olğun, Murat Şahin

Pages : 111-126

Doi:10.22520/tubaked.1430794

View : 96 | Download : 93

Publication Date : 2024-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Murat ve Karasu nehirleri Keban önlerinde birleşerek Fırat Nehri’ni oluşturur. Malatya ve Elazığ arasındaki sınırı da belirleyen bu nehir, aynı zamanda İstanbul’dan Bağdat’a uzanan tarihi yol ağının da güzergâhında bulunmaktadır. Bu güzergâhta yer alan İzoli veya Kömürhan mevkiinde, Fırat Nehri üzerinde doğrudan ulaşımı sağlayacak bir köprü yapma düşüncesi Osmanlı Dönemi’nde yoğunluk kazanmıştır. Nitekim Sultan IV. Murad Bağdat Seferi sırasında Kömürhan’da bir köprü yaptırmak istemiş ancak teknik ve mali zorluklar sebebiyle inşası mümkün olmamıştır. Bilinen bu ilk girişimden sonra, Sultan I. Mahmud ve Sultan II. Abdülhamid dönemlerinde Kömürhan’da bir köprünün inşası için çalışmalar yapılmış ise de her iki girişimden de müspet bir sonuç elde edilememiştir. Fırat Nehri üzerinde doğrudan ulaşımı sağlamak için Osmanlı Dönemi’nde inşa edilen ilk ve tek yapı ise İzoli mevkiinde zamanın Elaziz Valisi tarafından yaptırılarak hizmete açılan ahşap köprüdür. Cumhuriyet Dönemi’nde de bir müddet hizmet vermeye devam eden bu köprü, 1929 yılında yaşanan taşkın sırasında suya kapılarak tamamen yıkılmıştır. Malatya-Elazığ arasındaki ulaşımın kesintiye uğramaması için 1930 yılında Kömürhan Boğazı’nda yeni bir köprünün yapılmasına karar verilmiş ve 1932 yılında inşası tamamlanarak hizmete açılmıştır. Bu çalışmanın amacı, İstanbul’dan Bağdat’a uzanan tarihi yol ağlarını ve bu yol ağı üzerinde bulunan Fırat Nehri üzerinde doğrudan ulaşımı sağlamak için Kömürhan ve İzoli mevkilerinde Osmanlı Dönemi’nde yapılan köprü çalışmalarını ve bu çalışmaların ulaşım ve mimarlık tarihi açısından önemini ortaya koymaktır. Çalışmanın başlıca kaynakları ise Osmanlı arşiv belgeleri ile seyahatnameler, gazeteler, salnameler ve konu ile alakalı araştırma ve incelemelerdir.
Keywords : Elazığ, Malatya, Kömürhan, İzoli, Fırat Nehri, Tarihi Köprüler