Okul İklimi Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Authors : Demet İrban, İnayet Aydın

Pages : 608-626

Doi:10.34056/aujef.1336820

View : 116 | Download : 139

Publication Date : 2024-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Okul iklimi, okulun tüm paydaşlarının etkilediği ve etkilendiği örgütsel bir özelliktir. Türkiye’de okul iklimi üzerine yapılan çalışmalar, okul yöneticilerinin, öğretmenlerin ve öğrencilerin ilişkileri çerçevesinde tanımlanmış ve bu araştırmalarda genellikle okul yöneticilerinin, öğretmenlerin veya öğrencilerin görüşlerine başvurulmuştur. Yurt dışında hazırlanmış okul iklimi ölçeklerinde ise okulun tüm paydaşlarının ilişkilerine yönelik çalışmaların yanı sıra okul iklimini ilişkiler, öğrenme ortamı, güvenlik, çevre olmak üzere dört boyutta ele alan çalışmalar da mevcuttur. Bu çalışmada okul iklimi bu dört temel boyutta incelenerek, ilkokul yöneticileri ve öğretmenlerinin okul iklimine ilişkin algılarını belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek amaçlanmıştır. Bu nedenle öncelikle, okul iklimi ile ilgili alanyazın taranmış ve bu doğrultuda 67 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuştur. Hazırlanan maddeler eğitim yönetimi ve ölçme-değerlendirme alanlarında 13 uzmana gönderilmiştir. Uzmanların görüşleri doğrultusunda yeniden düzenlenen 38 maddelik taslak ölçek Bursa, Eskişehir, Bilecik illerindeki altı farklı ilçeden toplam 411 öğretmene uygulanmıştır. Okul İklimi Ölçeği’nin (OİÖ) yapı geçerliğini belirlemek amacıyla iki veri seti üzerinden açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucu üç faktör ve 32 maddeden oluşan bir Okul İklimi Ölçeği elde edilmiştir. Her bir faktör sırasıyla “okuldaki ilişkiler ve öğrenme ortamı”, “fiziki çevre” ve “güvenlik” olarak adlandırılmıştır. Ölçme aracının güvenirliği için Cronbach’s alfa katsayısı, ölçek maddelerinin ayırt ediciliği için ise madde toplam korelasyonları incelenmiştir. Okul İklimi Ölçeği’nin toplam güvenirlik katsayısı .95 olup, yüksek düzeyde olduğu görülmektedir. Analizler ile açıklanan varyansın %64.24 ve yapının 3 faktörden oluştuğu belirlenmiş, uyum indekslerinin iyi düzeyde olduğu saptanmıştır. Tüm bu bulgulardan yola çıkarak OİÖ’nin okulların ikliminin niteliğini okul yöneticileri ve öğretmenlerin algılarına göre belirlemek için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Okul iklimi, öğretmen, ölçek geliştirme, geçerlik, güvenirlik