Dedegöl Dağı Kuvaterner buzullaşmaları

Authors : Zeynel Çılğın

Pages : 19-38

Doi:10.17211/tcd.55740

View : 21 | Download : 11

Publication Date : 2015-06-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’nin güneybatısında bulunan Batı Toroslar dağ kuşağında Kuvaterner buzullaşmalarının izlerini taşıyan dağlar vardır. Bu kuşakta yer alan dağlardan biri olan Dedegöl Dağı’nda insert ignore into journalissuearticles values(2992 m);, Kuvaterner’in soğuk dönemlerinde buzullaşmalar meydana gelmiştir. Bu çalışmayla buzullaşmalara bağlı olarak oluşan buzul jeomorfolojisine ait şekiller, buzullaşmada etkili olan faktörler, buzullaşmanın yayılış alanları, kalıcı kar sınırının tespit edilmesi, buzullaşmanın meydana geldiği tarihler ve paleoiklim özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçlara ulaşmak için arazi çalışmaları, coğrafi bilgi sistemleri, morfometrik analizler, fiziksel temelli modellemeler, OSL tarihlendirme yöntemi ve paleoiklim modellemeleri gerçekleştirilmiştir. Dedegöl Dağı’nda, topografyanın sınırladığı dağ buzullaşmaları meydana gelmiş olup, buzullaşmalara ait morfolojik deliller; buzul vadileri, sirkler, aretler, piramidal zirveler, törpülenmiş yüzeyler, hörgüç kayalar, buzul çizikleri ve cilaları, değişik türde moren depoları ve sandur oluşumu olarak günümüze ulaşmışlardır. Buzullaşmalar ve bunlara bağlı olarak oluşan şekiller, sahadaki tektonik, karstik ve periglasiyal etken ve süreçlerden etkilenmiş, bazı alanlarda topografya kompleks bir özellik kazanmıştır. Çalışma alanında, buzul rekonstrüksiyonundan elde edilen veriler çerçevesinde, daimi kar sınırının 2230 m olduğu, buzulların 21,2 km² alan kapladıkları, buzul dillerinin 1500 m yükseltisine kadar indikleri ve 7 km’yi geçen uzunluğa ulaştıkları belirlenmiştir. Moren depolarının OSL yöntemiyle yapılan tarihlendirilmesinde birden fazla buzullaşmanın kanıtlarına ulaşılmıştır. Dedegöl Dağı’nda, buzullaşmanın gerçekleştiği dönemde daha soğuk ve daha nemli iklim koşulları hakim olmuş, bu dönemde sıcaklıklar günümüz sıcaklık değerlerinden yaklaşık olarak 10-11ºC azalmıştır. Anahtar Kelimeler: Buzul jeomorfolojisi, Kuvaterner buzullaşması, Dedegöl Dağı, buzul rekonstrüksiyonu
Keywords : Buzul jeomorfolojisi, Kuvaterner buzullaşması, Dedegöl Dağı, buzul rekonstrüksiyonu