Edebiyat coğrafyası; Elif Şafak romanlarının coğrafi terim ve mekân analizleri

Authors : Muhammet KAÇMAZ, Perihan KAÇMAZ

Pages : 53-60

Doi:10.17211/tcd.585678

View : 27 | Download : 16

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Yeryüzü ve insan arasındaki etkileşimi inceleyen coğrafyanın bilimsel önemi kimi zaman tartışma konusu yapılsa da coğrafya tarihin akışını etkilemeye, insanların bireysel ve toplumsal yaşamlarını şekillendirmeye devam etmiş, mekânın insanı ve de insanın mekânı değiştirmesini anlamada bir yol gösterici olarak insanlığa her daim faydalı olmuştur. Günümüzde teknoloji ve bilişim alanındaki gelişmeler coğrafyanın bilimsel önemini yeniden arttırmakla birlikte coğrafya bilimini asıl önemli kılan faktör coğrafyanın diğer bilim dalları ile olan sıkı etkileşimidir. Bu etkileşim sahalarından biri de coğrafya ve edebiyatın buluşma noktası olan edebiyat coğrafyasıdır. Nitekim coğrafyacı da yazar da içinde bulunduğu toplumun, mekânın özelliklerini ve bunlar arasındaki ilişkileri sürekli gözlemler ve analiz eder. Romanlarda yer alan dünya, ülkeler, şehirler, kasaba ve köyler ile insanı ilgilendiren birçok konu doğal olarak coğrafyanın da konuları içerisinde yer almaktadır. İyi ya da tanınan, tartışılan yazar olmak için ülke ve dünya meselelerini romanlara taşımak en doğru yöntemlerden biridir. Yazarlar coğrafyanın gerçekçi ve güçlü yanını kullanarak etkili bir anlatım dili oluştururlar. Bu sayede yazarlar fikirlerini ya da analizlerini çok daha geniş kitlelere ulaştırma imkânı elde eder. Akademik olarak dile getirilen birçok coğrafi mesele; akademik kitap, makale ya da bildiri olarak ilgili çevrelere takdim edilse de sınırlı sayıda kişiye erişebilmektedir. Oysaki benzer konuları yazarlar romanlarında ele aldığında çok daha geniş kitlelere ulaştırma imkânı bulmaktadır. Bu nedenle romanlardaki coğrafyayı keşfetmek ve teşvik etmek coğrafyanın öneminin anlaşılmasına ve etkisinin artmasına büyük katkı sağlayacaktır. Edebiyat coğrafyası uluslararası literatürde de yeni gelişen bir alan olarak ancak son yıllarda ilgi ve dikkat çekmeye başlamıştır. Bu çalışmada Elif Şafak’ın romanları coğrafi merkezli okuma yöntemi ile incelenmiş, incelenen romanlar için coğrafi terim ile mekân veri tabanları oluşturulmuştur. Veri tabanları Acces programı ile hazırlanmış olup romanlarda geçen yerler Arc.GIS 10 yazılımı ile haritalandırılmıştır. Veri tabanları ve haritalardan elde edilen sonuçlar doğrultusunda romanların coğrafi terim ve mekân analizleri gerçekleştirilmiştir.
Keywords : Elif Şafak, Coğrafya, Edebiyat coğrafyası, Coğrafya merkezli okuma, Roman