Malatya Fayı’nın morfometrik özellikleri

Authors : Cengiz ZABCI

Pages : 107-118

Doi:10.17211/tcd.818850

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Malatya Fayı insert ignore into journalissuearticles values(MF);, Orta Anadolu ‘ova’ Bölgesi’nin en doğu kesimlerinde yaklaşık K20°D doğrultusuna sahip ve 140 km uzunluğunda sol yanal doğrultu atımlı bir tektonik yapıdır. Beş farklı geometrik segmentten oluşan MF, bölgedeki diğer yapılar ile etkileşimi ve geometrisi yüzünden farklı deformasyon özelliklerine sahiptir. Bu tektonik yapının yer yüzü şekillerine olan etkisinin anlaşılması için, MF ve yakın civarında belirlenen toplam 27 adet akaçlama havzası üzerinde hipsometri insert ignore into journalissuearticles values(HI);, konkavlık ve normalize diklik insert ignore into journalissuearticles values(θ, ksn); ve boyuna profillerin integral insert ignore into journalissuearticles values(χ); analizleri gibi morfometrik indisler çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, MF’nin en kuzey kesimini oluşturan FS1 segmenti ve civarı en yüksek düşey hareketlerin görüldüğü alandır. Bunu güneye doğru FS2 ve FS3 izler. FS2 genel olarak orta-yüksek HI ve ksn ile dikkati çekerken, FS2 ve FS3’ün sınırında hesaplanan düşük değerler bu iki segmentin açılmalı sıçrama yaparak yerel bir gerilmeye sebep olmasından kaynaklanır. FS3’ün kuzey ve güney kesimlerinde tektonizma ve erozyon arasında göreceli bir denge söz konusuyken, orta kesimlerinde 0.3’den düşük elde edilen HI değerlerine göre aşınmanın baskın olduğu görülmüştür. Birbirlerine paralel FS4 ve FS5 segmentleri boyunca yapılan analizler erozyon ve tektonik kuvvetler arasında bir dengeye işaret eder. Seçilmiş havzalar için yapılan χ analizinde, elde edilen yükselme ve durgunluk süreçleri ile sahada gözlenen taraça oluşumları arasında bir uyum söz konusudur. MF özelinde uygulanan morfometrik indisler, fayın farklı kesimleri için düşey topoğrafya değişimi hakkında bilgi vermekle kalmamış, aynı zamanda birbirini takip eden yükselme ve duraksama süreçlerine ve yer şekillerinin daha iyi anlaşılması için yeni çalışma noktalarına işaret etmiştir.
Keywords : tektonik jeomorfoloji, Malatya Fayı, morfometri, yükselme