Yarıkurak sahalarda referans evaporanstpirasyonun (Eto) alansal dağılımı ve zamansal değişimi: Şanlıurfa örneği

Authors : Gülşen KUM

Pages : 87-96

Doi:10.17211/tcd.1116059

View : 22 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İklimdeki değişimlerin, kuraklığın yıl içerisinde uzun süre devam ettiği sahalarda hidrolojik döngü ve su temini üzerine etkisinin araştırıldığı bu çalışmada Şanlıurfa ili sınırları içerisinde yer alan 8 istasyona ait insert ignore into journalissuearticles values(Şanlıurfa, Akçakale, Birecik, Bozova, Ceylanpınar, Hilvan, Siverek ve Viranşehir); 1980-2020 yılları arası aylık minimum sıcaklık, maksimum sıcaklık, toplam yağış, ortalama rüzgar hızı, güneşlenme süresi, ortalama nispi nem ve radyasyon şiddeti verileri kullanılarak ETo değerlerinin alansal ve zamansal değişimleri ortaya konulmuştur. FAO-Penmann-Monteith referans evapotranspirasyon insert ignore into journalissuearticles values(ETo); değerleri, FAO tarafından geliştirilen CROPWAT yazılımı kullanılarak hesaplanmıştır. Elde edilen ETo değerlerinin alansal ve zamansal olarak değişimini gösteren haritaların oluşturulmasında ise ArcGIS yazılımı kullanılmıştır. Özellikle tarımsal etkinliğin yoğun olduğu güney istasyonlarda ETo değerlerinin eğilimlerinde istatistiksel olarak oldukça kuvvetli pozitif artışlar gözlenmiştir. Ayrıca, Aridity Index kuraklık hesaplama yöntemi ile sahada yarıkurak şartların hakim olduğu ortaya konulmuştur. GAP’ın önemli ayaklarından biri olan Şanlıurfa’da tarımsal faaliyelerde kullanılacak su ihtiyacının belirlenmesinde ETo değerlerinin bilinmesi elzemdir. Bu sebeple FAO tarafından önerilen Penmann-Monteith yönteminin planlama çalışmalarında göz önünde bulundurulması faydalı olacaktır. Su isteğinin bitkiden bitkiye ve her bitkinin de vejetasyon devresinin dönemine bağlı olarak değişmesi ETo değerlerinin ürüne göre spesifik olarak hesaplanmasını gerekli kılmaktadır.
Keywords : ETo, kuraklık, su ihtiyacı, Penman Monteith, Şanlıurfa