Kazak Kültüründe “Jarapazan” (“Jarapazan” in Kazakh Culture)

Authors : Aşur ÖZDEMİR

Pages : 121-146

View : 15 | Download : 16

Publication Date : 2015-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :“Jarapazan aytuw” kökeni İslam öncesine dayanan yüzlerce yıllık bir gelenektir. Ancak “jarapazan aytuw” geleneği ve tören yırlarından olan “jarapazan” Sovyet Dönemi’nde özellikle unutulmaya terk edilmiştir. Halk edebiyatı kitaplarında yalnızca “tenkit” maksadıyla yer alan “jarapazan aytuw” geleneği Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra tekrar canlanmıştır. Bu yazıda Kazaklarda jarapazan yırı incelenmiştir. Makalede önce “jarapazan” geleneğinin Kırgızlarda, Karakalpaklarda, Özbeklerde, Uygurlarda ve Türkmenlerdeki görünüşü ele alınmış, “jarapazan” sözünün kökeni üzerinde durulmuştur. Sonra da “jarapazan”nın vakti, “jarapazanşı”, “jarapazan”ın maksadı, “jarapazan” hediyeleri, “jarapazan”ın yapısı ve içeriği göz önünde bulundurularak Kazaklarda “jarapazan geleneği” anlatılmıştır. Makalenin sonunda ise Kazakça jarapazan örnekleri aktarmalarıyla birlikte verilmiştir. One of the ceremony songs of Kazakh “jarapazan” was abandoned, forgotten, especially in the Soviet Union period. Only in the folk literature in “criticism” it has been mentioned “jarapazan aytuw” tradition was revived after the breakup of the Soviet Union. In this article, “jarapazan” culture in Kazakhs was examined. First of all, view of traditions of “jarapazan” in the Kyrgyz, in the Karakalpaks, in the Uzbeks, Turkmen and Uighurs are discussed. Secondly, it was focused on the origin of the word “jarapazan”. Then, considering of time, purpose, gifts, structure and content of the “jarapazan” in Kazakh the “jarapazan” culture is explained. Finally, examples are given together with the transfer of Kazakh “jarapazan”.
Keywords : Kazak kültürü, tören yırı, Ramazan, jarapazan, jarapazanşı, Kazakh culture, ceremony songs, Ramadan