Türk Destanlarında Kahramanın Olağanüstü Doğumu (Extraordinary Birth of Heroes in Turk Epics)

Authors : Asiye Figen KALKAN

Pages : 27-47

View : 13 | Download : 13

Publication Date : 2016-12-14

Article Type : Research Paper

Abstract :      Türk dünyasındaki destanlarda coğrafi farklılıklara rağmen meydana gelen ortak   paydalar, destan kahramanlarının “birey” olarak değil, “toplumu temsil eden bir  kahraman” olarak ortaya çıkmasından kaynaklanmaktadır. Oğuz Kağan ile başlayıp  Dede Korkut ile devam eden Batı Türkleri yani Oğuzların ortak alp tipini birçok destanda  görmekteyiz. Her ne kadar Dede Korkut’ta yer alan hikâyeler, Müslüman Türk  toplumunu anlatsa da Türklerin İslamlaşmadan önceki yaşantılarının birçok özelliğini  üzerinde barındırmaktadır. Araştırmacıların Türk destanlarının Batı kaynaklı  destanlardan ayrılan yönü olarak işaret ettiği destan kahramanlarının olağanüstü  doğumları bazı Altay, Hakas, Özbek, Kırgız, Kazak, Tıva destanlarında da kendini  göstermektedir. Bu sebepten Türk dünyasını Türkiye ile sınırlamadan bu coğrafyalardaki  Türk destanlarının bazılarını inceleyerek kahramanın doğumundaki olağanüstülüklere  değineceğiz. Bu olağanüstülükler daha çok, çocuksuz bir anne-babanın  çok ileri bir yaşta dua ile, rüyada görülen derviş ile veya dervişin verdiği bir şey ile  insert ignore into journalissuearticles values(çoğunlukla elma); çocuk sahibi olması; kahramanın mezar, mağara gibi kapalı bir  alanda doğması ve peri, gün ışığı, kurt gibi çeşitli mitik unsurlarla dünyaya gelmesi  etrafında toplanmaktadır. Abstract      The common points, occuring in Turkish epics despite the geographical differences  stem from the epic heroes’ occuring not as own “individual” but as a “hero, representing  the society”. The common “alp” type in Western Turks insert ignore into journalissuearticles values(namely the Oghuz  Turks);, beginning from Oghuz Kagan and continuing up to Dede Korkut, is seen in most epics. Although the stories of Dede Korkut cover the Muslim Turkish community,  they include many parts from cultural and social aspects of Turks’ experiences in  pre-Islamic period. Extraordinary birth of epic heroes, which the researchers have  pointed out as the seperating point of Turkish epics from Western-based epics appear  in some Altay, Khakassia, Uzbekh, Kirghiz, Kazakh and Tyva epics. So, we are going  to point out the extraordinary sides in the births of some epic heroes, by examining  some of the Turkish epics from those geograhical areas, without limiting the Turkish  world only with Turkey. The extraordinary births usually group around an old  and childless couple, having a baby after many prayers, dervish or having something  insert ignore into journalissuearticles values(usually an apple); by him in dream; the birth of the epical hero in closed area such  as a grave, cave and coming into the world with several mythical elements such as  fairies, wolfs, daylight.
Keywords : Destan kahramanı, Türk dünyası, olağanüstü doğum, Epic hero, Turkish World, extraordinary birth