TURFAN BÖLGESİNDEKİ ESKİ UYGUR YER ADLARI

Authors : Dai MATSUI

Pages : 149-175

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2019-03-29

Article Type : Other Papers

Abstract :Turfan toplumunun modern çağlar öncesindeki tarihsel analizinin yapılabilmesi için, Turfan metinlerinde geçip herkesin üzerinde mutabık kaldığı çeşitli dillerdeki yer adlarının tanımlanması vazgeçilmezdir. Tarihî Çin kaynaklarına göre, MS 640 yılında, Tang Hanedanı tarafından işgal edildiğinde, Qu insert ignore into journalissuearticles values(麴); Ailesinin Goachang insert ignore into journalissuearticles values(高昌); Krallığı hâkimiyetindeki Turfan Havzası’nda “yirmi iki şehir” bulunmaktadır. Söz konusu “yirmi iki şehir”in adlarından sadece birkaç tanesi kronolojik olarak yazılmış olan Çin tarihleri ile Çince Turfan el yazmalarında olduğu gibidir. Turfan araştırmacıları, bu şehirleri tanımlamak için, Çin kaynaklarındaki Ming ve Qing hanedanlarına ait kayıtlarda geçen yer adlarıyla bugünkü Uygur kayıtlarında geçenleri karşılaştırarak bir dizi tarihî - coğrafik araştırma yürütmektedir. 9. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Turfan havzasında Batı Uygur Krallığı’nın hâkimiyeti söz konusu idi. Eski Maniheist Uygur metinlerinden birine göre, bu krallığın hâkimiyet alanında “Koço ulusunun yirmi iki şehri” bulunmaktaydı. insert ignore into journalissuearticles values(koço ulus ikii otuz balık);. Bölge 13. yüzyılın ilk yarısında Cengiz’in Moğol İmparatorluğu’nun hâkimiyeti altına girdikten sonra, iduq-qut unvanlı Uygur kralı tarafından yönetilen şehirlerin sayısı bir zamanlar yirmi dört olarak anılmaktaydı. 9. - 14. yüzyıllar arasındaki eski Uygur metinlerinde bugünkü Uygur yer adlarını tespit edebiliriz. Bu yazıda söz konusu şehirlerden, Çïqtïn, Puçang, Soim, Qongsïr insert ignore into journalissuearticles values(Qongḍsïr);, Limçin, Singging insert ignore into journalissuearticles values(Singing);, Nižüng insert ignore into journalissuearticles values(Nişüng ~ Lişüng);, Nampï insert ignore into journalissuearticles values(Lampï); ve Yimşi insert ignore into journalissuearticles values(Yemşi); şehirleri incelenmiştir.
Keywords : Turfan Havzası, eski Uygur yer adları, eski Uygurca, yer adları