ORTA ASYA ÜLKELERİNDEKİ ETNİK YAPININ BÖLGE GÜVENLİĞİNE ETKİLERİ

Authors : Hasan KARA

Pages : 103-111

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2006-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Orta Asya olarak bilinen bölge Asya’nın merkezinde, Hazar Gölü, Rusya, Çin, Pakistan, Afganistan ve İran’ın arasında yer almaktadır. Sovyetler Birliği’nin dağılması ile burada beş yeni cumhuriyet ortaya çıkmıştır. Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın oluşturduğu bu yeni cumhuriyetlerde değişik Türk topluluklarına ait guruplar nüfusun % 80’ini meydana getirmektedir. Yeraltı ve yer üstü kaynakları bakımından zengin olan Asya’nın bu bölgesinin kapladığı alan 4 milyon km²’yi, toplam nüfusu 50 milyonu geçmektedir. Rusya ve Çin gibi güçlü, Ortadoğu gibi karışık bir bölgeyle komşu olan ve Asya’nın içine sıkışmış bu kapalı coğrafya üzerinde; bölgesel ve dünya güçlerinin “Büyük Oyun” diye adlandırılan düşünceleri bulunmaktadır. Güçlü devletler amaçlarını gerçekleştirebilmek için bölgenin zayıf noktalarına yönelmek isteyeceklerdir. Orta Asya’nın en zayıf noktası ise; Sovyetler Birliği’nin 70 yıllık bir zamanda gerçekleştirdiği karışık etnik yapıdır. Hepsi Türk olan ve yaşadıkları bölgeye göre isim alan Özbek, Kazak, Kırgız, Türkmen, Tatar gibi guruplar buradaki her devletin içerisinde karmaşık bir dağılış göstermektedir. Günümüzde otoriter liderler tarafından yönetilen ve çok sesliliğe izin verilmeyen bölge ülkelerinde yakın gelecekte daha demokratik söylemlerle birlikte dış güçlerin etkisiyle etnik gurupların hareketlenme ihtimali yüksek gözükmektedir. Hafızalardaki tazeliğini koruyan Yugoslavya ve günümüzde karmaşık şekil almaya başlayan Irak örnekleri de bu görüşü kuvvetle desteklemektedir. Orta Asya’daki Türk Cumhuriyetleri yakın gelecekte etnik bir problem yaşamamak için uluslar arası arenada dengeli politikalar takip etmek ve kendi aralarında işbirliğini kuvvetlendirmek zorundadırlar
Keywords : Orta Asya, Türk Cumhuriyetleri, Etnik Yapı, Güvenlik