TÜRKİYE TÜRKÇESİ GRAMERLERİNDE İSİM TAMLAMASI SORUNU VE BİR TASNİF DENEMESİ

Authors : Celal DEMİR

Pages : 27-54

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2007-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Dilimizde önemli bir yer tutan isim tamlamaları gerek biçimsel gerekse anlamsal yönüyle çok tartışılan konulardan biri olmuştur. Bugün de bazı dil bilgisi kitaplarında bu kelime gruplarının anlamsal boyutu ihmal edilip “iki isim unsurunun oluşturduğu kelime grubu” veya “iki adın birbirini tamladığı sözcük öbeği” biçiminde tanımlanmaktadır. Bu yaklaşım, hem yapısal hem de anlamsal açıdan büyük farklılıklar gösteren isim tamlamalarının aralarındaki farkları görmemize engel olmaktadır. Çağdaş dilbilim, kelimelerin ve kelime gruplarının sadece biçimsel boyutu ile değil, daha çok bunların bağlam içinde ürettiği anlam ile ilgilenmektedir. Sorun bu bağlamda ele alındığında isim tamlamasını “iki isim unsurunun aitlik ilgisi ile birbirine bağlanması” biçiminde tarif etmenin yüzeysel bir yaklaşım olduğu görülmektedir. Çünkü bu açıklama, isim tamlamasının sadece görünen insert ignore into journalissuearticles values(gösteren); boyutunu ön plana çıkarmakta, anlam yönünü ihmal etmektedir. “İsim tamlaması” başlığı altında incelediğimiz kelime grupları içerisinde anlam bakımından sıfat tamlamasına daha yakın kelime grupları bulunduğu gibi, bir tarafı insert ignore into journalissuearticles values(tamlayanı veya tamlananı); cümle değerinde olan yapılar da vardır. Bu nedenle, isim tamlamasını, sadece iki ismin birbirine bağlanması olarak değil, ögelerin temsil ettiği iki varlığın veya kavramın hem geçici hem de daimî birlikteliğini dikkate alarak değerlendirmek gerekir. Türkiye Türkçesindeki isim tamlamaları, bu yaklaşımla yapısal ve anlamsal yönleriyle yeniden incelenip tasnif edildiğinde yeni kategorilerin ortaya çıktığı görülmüştür. Bildirinin amacı bu yaklaşıma göre yapılan yeni tarif ve tasnif denemesini tartışmaya açmaktır
Keywords : İsim Tamlaması, İyelik Grubu, Tamlayan, Tamlanan