AŞAĞI İDİL BOYUNDA HÂKİMİYET MÜCADELESİ ÜCADELESİ VE ASTARHAN (HACI TARHAN) HANLIĞI

Authors : Dinçer KOÇ

Pages : 455-494

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2012-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Aşağı İdil boyu Hazarlardan başlayarak bölgede şehirlerin kurulmasıyla bir Türk yerleşim bölgesi haline gelmiştir. Moğol istilasından sonra Altın Orda Devleti’nin merkezi topraklarını meydana getiren aşağı İdil boyunda transit ticaretin bir merkezi olarak Astarhan şehri ön plana çıkmıştır. 1502 yılında Kırım Hanı Mengli Giray’ın “Taht-İli”ne saldırarak Altın Orda Devleti’ni yıkmasıyla bağımsız hale gelen Astarhan Hanlığı bol balık ve tuz kaynakları sayesinde zengin- leşmiştir. Astarhan Hanlığı 1556 yılında Ruslar tarafından tamamen istila edilene kadar Nogayların ve hâkimiyet alanlarını aşağı İdil boyuna doğru genişletmek is- teyen Kırım hanlarının baskısı altında kalmıştır. Bu durum Hanlığın siyasi istik- rarına darbe vurmuş ve güçlenmesini engellemiştir. Güçlü Tatar komşularından çekinen Astrahan hanları Moskova büyük knezleriyle ittifak kurmuşlardır. An- cak 1552 yılında Kazan Hanlığını zapteden Rusların yeni hedefi Astarhan Hanlı- ğını ele geçirerek Hazar Denizi’ne çıkmak olmuştur. Bunun neticesinde 1556 yı- lında Astarhan’ın Ruslar tarafından ele geçirilmesiyle bölgede Türk hâkimiyeti sona ermiştir
Keywords : Astarhan, Aşağı İdil boyu, Kırım Hanlığı, Nogaylar, Ruslar