Türklerde At Kurbanı ve Dede Korkut’taki İzleri

Authors : Umut ÜREN

Pages : 65-74

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2015-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bozkır hayatının vazgeçilmezi olan atın, Türk kültür tarihinde müstesna bir yeri vardır. Rakibe karşı üstünlük kurmada kullanılan bir savaş aracı olmasının yanında, günlük hayatın hemen her noktasında atın önemli bir yer işgal ettiğini görmekteyiz. Göçer evli hayat tarzında; yük taşımadan, hem et hem de süt bakımından, gıda teminine kadar en çok tercih edilen hayvan, attır. Bunun yanında atın, Türk’ün hayatında mistik bir yerinin de olduğu bilinmektedir. Eski Türk inancının gereği olarak yaratıcıya takdim edilen kurbanların başında atı görmekteyiz. Kurban olarak kesilecek atın cinsiyetinden rengine kadar birçok kıstas ve ritüelin olduğu bilinmektedir. Ayrıca ölen bir kişinin ölü aşı olarak da o kişinin atının kesilmesi ve etinin dağıtılması oldukça erken dönemlerden beri Türkler arasında sürdürülen bir gelenektir. İslamiyet’e geçişten sonra da Türkler için at kurbanından ve ölü aşı olarak dağıtılıp yenmesinden vazgeçmenin pek kolay olmadığı anlaşılmaktadır. Atın Türk kültür hayatındaki bu ilginç rolünün izlerine birtakım eski Türk destanlarında da rastlıyoruz. Bunun en belirgin örneklerinden biri olan Dede Korkut Kitabı’ndaki anlatmalarda at, hemen her yönüyle karşımıza çıkmaktadır. İncelememizde, Dede Korkut Kitabında, atın kurban edilmesi ve ölü aşı olarak dağıtılması ile ilgili tespitler tarihî veriler ışığında eski Türk inanç ve pratiklerindeki yeriyle karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır
Keywords : Eski Türk Dini, at kurbanı, Dede Korkut