Eski Uygur Çatiklerinde “Zaman” Kavramı

Authors : Berker KESKİN

Pages : 87-115

Doi:10.32449/egetdid.549727

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Zaman, geçmiş ve gelecek ile birlikte bunlar arasında kalan tüm anları kapsayan bir kavram olarak oldukça büyük bir öneme sahiptir. Ancak zaman sayesinde, zamana göre durum ve olaylar değer kazanmakta ve bu sayede bilinmekte, kaydedilmektedir.   Bu çalışmanın amacı, zamanı eksiksiz bir biçimde tanımlamak değil aksine kavramın belirli bir alan üzerinde hangi şekillerde ifade edildiğini ortaya koyarak bir anlamda kavram alanını oluşturabilmektir. Anılan belirli alan ise Eski Uygur Türkçesi döneminden kalan çatiklerdir. Bu küçük eserlerin seçilmesinin temel sebebi dilinin sade, dolayısıyla halkın konuşup düşündüğü ve yazdığı dil olmasıdır. Diğer bir sebep ise çatiklerin form olarak tıpkı masallar gibi muhayyel bir zamanda geçmesi dolayısıyla kavram hakkında daha geniş bir alan oluşturulabileceğinin düşünülmesidir. Çalışmanın giriş kısmında zaman kavramı hakkında genel bazı bilgiler verildikten sonra Eski Uygurlarda edebî bir tür olarak çatikler ve Budizm’de zaman kavramı hakkında ana hatlarıyla bilgi verilecektir. Son olarak çatiklerde zaman kavramının hangi şekillerde ifade edildiği üzerinde durulacak ve kavramlar örneklerle birlikte sunulacaktır.
Keywords : Eski Türkçe, Eski Uygur Türkçesi, çatik, zaman, kavram alanı