Dil Felsefesi-I: Türkçede Emir Kipine Dilbilimsel Bir Yaklaşım

Authors : Ahmet Turan DOĞAN

Pages : 383-408

Doi:10.32449/egetdid.730523

View : 16 | Download : 12

Publication Date : 2020-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Türkçenin emir kipi çekiminde kullanılan biçimbirimler dilbilimdeki sıklık, ekonomi insert ignore into journalissuearticles values(en az çaba yasası); ve erozyon ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Emir kipi çekiminde kullanılan biçimbirimler, Türkçedeki diğer kip/zaman ekleriyle kip ve kişi özellikleri bakımından karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu değerlendirmede özellikle emir kipinin ikinci teklik kişi çekimindeki sıfır biçimbirimli yapı üzerinde durulmuştur. Araştırma çerçevesinde öncelikle Türkçedeki emir çekimiyle ilgili görüşlere yer verilmiş, ardından emrin insan hayatındaki yerine dikkat çekilmiştir. Daha sonra ise Türkçenin tarihî ve çağdaş yazı dillerindeki emir çekiminin tablosu verilmiş ve buradaki verilerin dilbilimdeki sıklık, ekonomi ve erozyon ilkeleri çerçevesinde değerlendirmeleri yapılmıştır. Çalışmanın sonunda emir kipi çekiminde dünya dillerinde bazı eğilimlerin olduğu görülmüştür. Türkçenin de dahil olduğu bir grup dünya dilinde emir kipi ikinci teklik kişi çekiminin sıfır biçimbirimli bir yapısının olduğu ve ayrıca pek çok dünya dilinde de emir kipinin ikinci teklik kişi çekiminin diğer kip/zaman çekimlerine göre dil kullanımı açısından daha ekonomik olduğu görülmüştür. Bunların da dilin oluşumu, gelişimi ve felsefesi açısından önemli veriler içerdiği anlaşılmıştır.
Keywords : Dil, Türkçe, emir kipi