Anadolu Ağızlarında Yaygın Hayvan Çağırma Ünlemleri

Authors : Mehmet Güler

Pages : 467-480

Doi:10.32449/egetdid.1528348

View : 35 | Download : 33

Publication Date : 2024-12-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Dillerin oluşum ve gelişim sürecine varlık adları, eylem bildiren sözcükler, niteleyici ve belirleyici sözler, bağlayıcı ve tamamlayıcı sözcüklerin yanı sıra herhangi bir anlamsal değeri bulunmayan, seslenme ve duygu belirten çeşitli söz kalıpları da katkı sağlar. Söz konusu bu söz ve ses kalıplarına dil biliminde ünlem adı verilmektedir. Genellikle anlamsız ya da yansıma seslerin kalıplaşmasıyla ortaya çıkan bu ünlemler, sadece insanların kendi arasında değil, insan ve diğer canlıların ilişkisinde de karşımıza çıkar. Söz konusu canlılar içinde evcil hayvanlar akla ilk gelenlerdir. Özellikle kırsal kesimde hayvanlarla iç içe yaşayan halkın bu evcil hayvanlarla olan ilişkisinde hayvan seslenme ünlemleri önemli bir yer tutar. Bu ünlemler, hayvanları yönlendirme amaçlı olarak da kullanılır. Geçmişten günümüze temel mesleği hayvancılık olan Türk topluluklarında da hayvanları yönlendirmek için çeşitli ünlemler kullanılagelmiştir. Bu ünlemler hayvanları bir yere çağırmak, hareket halindeki hayvanı durdurmak ya daduran hayvanı harekete geçirmek amacıyla söylenmiştir. Makalemizde çeşitli evcil hayvanları yönlendirmek için kullanılan en yaygın ünlemler sıralanmış, bu ünlemlerin kullanım şekli, tarihsel geçmişi, etimolojik yapısı açıklanmaya çalışılmıştır.
Keywords : Yerel ağız, seslenme, ünlem kökeni, hayvan çağırma ünlemi, hayvan kovma ünlemi