Türk Dünyasında İcra Edilen Yaylı Halk Çalgılarından Örnekler

Authors : Özgür Çelik

Pages : 363-388

Doi:10.32449/egetdid.1542484

View : 45 | Download : 51

Publication Date : 2024-12-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk yaylı halk çalgıları, icra edildikleri her kültür dairesi içinde gelişerek ve değişerek günümüze ulaşmıştır. Müzik yapma ihtiyacının ve günlük yaşamın ihtiyaçları doğrultusunda ve de icra edildikleri topluluğun yaşamış olduğu bölgenin fiziksel koşullarına göre de şekillenen bu çalgılar, taşındıkları her bölgede yeni anlamlar kazanmıştır. Farklı coğrafyalarda yaratılmalarına rağmen şekil, yapı ve icra özellikleri açısından benzer özellikler taşıyan yaylı halk çalgıları, Orta Asya’da yaşayan Türk boyları ile diğer bölgelerde yaşayan Türk boyları arasında, çalgı kültürü açısından da ortak bir kültürel geçmişin ve ilişkinin var olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda bu makalede, ortak kültürel mirasımız olan Türk Dünyası yaylı halk çalgılarından; İgil (Tuva özerk Cumhuriyeti), Bızaançı (Tuva Özerk Cumhuriyeti), Kılkobız (Kazakistan), Gidjak (Türkmenistan / Özbekistan), Setâr (Sato) (Özbekistan) ve Kamança (Azerbaycan – İran / Güney Azerbaycan) çalgılarının şekil ve yapı özellikleri yanında, icralarını da merkeze alarak bilgiler verilecektir. Bu bilgiler ışığında karşılaştırma yöntemiyle Türk dünyasında icra edilen yaylı halk çalgıları arasındaki şekil, yapı ve de icra özellikleri bakımından ortak özellikleri tespit edilecek ve de Türk dünyası yaylı halk çalgı tipleri hakkında bir sonuca ulaşılmaya çalışılacaktır.
Keywords : Türk Dünyası, yaylı halk çalgıları, igil, setâr, kamança, kılkobız, gidjak, bızaançı