HACI BEKTÂŞ VELÎ’YE İZAFE EDİLEN BİR ESER: EMÂNET-İ HAZRET-İ PÎR

Authors : Ali KOZAN

Pages : 15-38

View : 19 | Download : 14

Publication Date : 2013-10-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Hacı Bektâş Velî, XIII. yüzyıl Anadolusu’nun din ve düşünce hayatında ilmî ve tasavvufîyönüyle ön plana çıkan önemli şahsiyetlerden biridir. Kaynağını Ahmed Yesevî ocağındanalan öğretisiyle, Anadolu halkının İslâmiyet algısını şekillendiren düşünce mimarlarındanolmuştur. Bir başka deyişle o, Anadolu Müslümanlığının temel yapı taşlarından biridir.Hacı Bektâş Velî, yaşadığı süreç içerisinde farklı eserler de kaleme almıştır. Daha çok tasavvufkültürüne ait eserleri, onun fikirlerini doğrudan yansıtan temel kaynaklardır. Makâlât,Besmele Tefsîri ve Fâtiha Tefsiri bunlardan birkaçıdır. Hayatını menkıbevî bir dille anlatanVelâyetnâme’de ise, Hacı Bektâş Velî’nin hayatı ve öğretisi ile ilgili önemli ipuçları yeralmaktadır. Bu çalışmada, bazı yakın dönem araştırma-inceleme eserlerinde Hacı BektâşVelî’ye izafe edilen Emânet-i Hazret-i Pîr adlı risale değerlendirilmiştir. Eser, HacıbektaşKütüphanesi’nde yer alan Yazma Eserler tasnifinden tespit edilmiştir. Eserin farklı birnüshasının henüz bulunmaması, tam anlamıyla tenkit ve kritiğini engellemektedir. Bu küçükrisale tarafımızdan transkribe edilerek, üslup ve muhteva yönünden eserin Hacı BektâşVelî’ye âidiyeti tartışılmıştır. Bu bağlamda, eserin genel yapısından, üslup ve muhtevâsındakibazı ifadelerden hareketle, doğrudan Hacı Bektâş Velî’nin kaleminden çıkmadığı tahmin edilmektedir.Son tahlilde eserin bir derleme olduğu anlaşılmaktadır. Eserdeki düşüncelerinise genel itibariyle Hacı Bektaş Velî’nin fikirleriyle örtüşmekle birlikte, Hacı Bektâş Velî’ninöğretisiyle bağdaşmayan bazı hakaret ifadelerinin müstensih tarafından eklenmiş olabileceğidüşünülebilir. Bu belirsizlikler ise eseri, tasavvuf literatüründe tartışmaya açık hale getirecekgibi görünmektedir.
Keywords : Hacı Bektâş Velî, Alevilik Bektaşilik, Makâlât, Besmele Tefsîri, Emânet i Hazreti Pîr