HATAÎ’NİN ELİFNÂME ŞEKLİNDE YAZDIĞI DÜVAZDEH

Authors : Hüseyin ÖZCAN

Pages : 191-204

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2015-12-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Şairler, şiirlerini oluştururken farklı şekil ve türleri kullanarak orijinal, estetik eserler vermişlerdir.Halk ve divan edebiyatlarında Arap harflerinin diziliş özelliklerinden yararlanılarakoluşturulan şekillerde, değişik konularda yazılan ‘elifnâmeler’e rastlanmaktadır. Elifnâmelerdegenellikle dinî tasavvufî temalar işlenmektedir. Elifnâmelerin şekil mi tür mü olduğuhakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Alevi-Bektaşi edebiyatında yaygın olarak örneklerigörülen on iki imamı konu edinen ‘düvazdeh’, ‘düvaz imam’ veya ‘düvaznâme’ olarak adlandırılanşiir türü bulunmaktadır. Alevî toplumunun yedi ulu ozanından biri kabul elden ŞahHatâî’nin, ‘Elifnâme’ şeklinde yazdığı, içinde on iki imamın da konu edildiği ‘düvazdeh’i ilginçbir örnektir. Kahramanlar sembolleriyle zihinlerde yer alır. Bu sembol genellikle kahramanınatı ve silahıdır. Kahramanın erginlenme sürecinde öne çıkan bu semboller zamaniçinde onunla özdeşleşir. Bu bağlamda Hz. Ali de atı Düldül ve kılıcı Zülfikar ile özdeşleşmiş,edebi metinlerde genellikle birlikte anılmıştır. Çalışmamızda elifnâme hakkında genel bilgiverilerek Hatâî’nin ‘düvazdehi’nin metni ışığında, metne nakarat olan “Lâ fetâ illâ Ali” ifadesininçağrıştırdığı anlam çerçevesinde Hz. Ali ve kılıcı Zülfikar’a dikkat çekilerek şiirintranskribe edilmiş metnine yer verilecektir.
Keywords : Elifnâme, Zülfikarnâme, Düvazdeh, Hatâî, Tasavvuf şiiri, şekil ve tür