SULTAN GÖZÜKIZIL OCAĞI VE KARAPAÇA CEMİ

Authors : Hüseyin TÜRK, Zeki UYANIK, Arif KALA

Pages : 81-100

View : 18 | Download : 16

Publication Date : 2013-04-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Aleviliğin temel kurumlarının başında dedelik ve dede aileleri olan ocak örgütlenmeleri gelmektedir. Geleneksel olarak her Alevinin mensubu olduğu bir ocak bulunur. Dinî, sosyal ve kültürel alanlarda birçok fonksiyonu olan ocak sistemini anlamadan geleneksel Aleviliği tam olarak anlamak mümkün değildir. Geleneksel anlamda Alevi inanç sisteminin işleyişinin yanı sıra Alevi cemaatinin sosyal ve hukuki yapılanmasının da merkezinde ocaklar bulunmaktadır. Alevilikte ocakzade dedeler, sosyal hiyerarşinin en üst noktasında bulunmuşlar ve geleneğin ve inancın nesilden nesile aktarılmasını sağlayan en önemli aktörler olmuşlardır. Bu makalede Ardahan yöresinde yaşayan Türkmen Alevilerinin büyük bir kısmının bağlı olduğu Gözükızıl Ocağı ele alınmıştır. Yöredeki Alevi dedeleri ile yapılan derinlemesine mülakatlara ve dedelerden elde edilen tarihî belgelere dayanılarak Gözükızıl Ocağı’nın on iki imamlara dayanan şeceresi, ocağın kurucusu olan Sultan Gözükızıl’a ait menkıbeler ve söz konusu ocağın tarihî gelişimi ve diğer birtakım hususiyetleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Son olarak, Gözükızıl Ocağına has bir ayin-i cem töreni olan Karapaça ceminin yapılışı ve fonksiyonları üzerinde durulmuştur
Keywords : Alevilik, ocaklar, Gözükızıl ocağı, Karapaça cemi