MENKABET-İ PENC KEŞTÎ

Authors : Fatma Sabiha KUTLAR

Pages : 21-48

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2011-06-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Hz. Ali’nin mitolojik kimliği etrafında şekillenen edebî metinlerden biri de Menkabet-i Penc Keştî’dir. Muhtemelen XVIII. yüzyılda Bağdat ve civarında yaşamış olan Şeyhoğlu mahlaslı bir şair tarafından kaleme alınmıştır. Seksen beş beyitlik bu mesnevî, örnekleri Orta Asya, Kafkaslar, Hindistan, İran gibi Anadolu dışındaki edebiyatlarda tespit edilen ve bir varyantı XVIII. yüzyılda Türkmen şairi Şeydayı tarafından da yazıya geçirilen Gül-Senuber hikâyesinin yeniden yazımıdır. Gül-Senuber, Çin şahı Hurşid’in oğlu Senuber’le Şehr-i Şebistan kralı Ferruh Şah’ın kızı Gül’ün aşkını konu edinen fantastik bir aşk hikâyesidir. Şeyhoğlu, bu manzum-mensur karışık anlatıyı yeniden yazarken Hz. Ali’nin kerametlerini dile getirmek ve onu yüceltmek amacıyla şekil ve içerik bakımından önemli ölçüde değiştirmiştir. Dolayısıyla Menkabet-i Penc Keştî şairin, Şiî kültüründeki motiflerle kimi fantastik unsurlara yer verdiği bir Hz. Ali hikâyesi hâline dönüşmüştür. Bu çalışmada önce Şeyhoğlu’nun kimliği üzerinde durulmuş, daha sonra Menkabet-i Penc Keştî şekil ve içerik bakımından incelenerek manzumenin tespit edilen beş nüshasından dördünün karşılaştırılmasıyla hazırlanan metni verilmiştir.
Keywords : Şeyhoğlu, Mesnevî, Menkıbe, Hz Ali, Klasik Türk edebiyatı, GülSenuber, Yeniden yazma