FARKLILIK İÇİNDE BİRLİK: ALEVİ-BEKTAŞİ KÜLTÜRÜ VE ARAÇSAL ÇERÇEVELEMENİN MEYDAN OKUYUŞU

Authors : Himmet HÜLÜR, İhsan KOLUAÇIK

Pages : 15-34

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2014-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde egemen olan tekno-ekonomik süreçlerin, kültürlerin özgünlüklerinidönüştürücü bir etkisi vardır. Bu tür süreçlerin bir sonucu olarak kültürler, evrensel birinsanlığa ilişkin bir kavrayış geliştirmişlerdir. Ancak pratikten kopuk, nihilist bir yönelimolarak bu evrenselcilik, değerlerin değersizleşmesiyle ilişkilidir. Özgün kültürel pratiklerdenkopuşun bir göstergesi olan bu tür kavrayış biçimi aslında kültürün maruz kaldığı küresel birçerçeveleme biçimidir. Egemen tekno-ekonomik-politik süreçler, Alevi-Bektaşi kültürününtemel değerlerinin araçsal bir dönüşüme ve çerçevelemeye maruz kalmasına yol açmaktadır.Bu dünya görüşü, doktrinsel ve felsefi bir sistem olmaktan çok Alevi-Bektaşi tarihinde estetikbir düzlemde, sanat eseri vasıtasıyla ifadesini bulmuştur. Bu makalede Alevi-Bektaşikültürü ve tarihinin şu konularla ilişkili anlayışı ve tutumu temel sorunsalı oluşturmaktadır:insan-doğa ilişkisinin nasıl kavrandığı ve ortaya konulduğu; akıl ve bilginin ne anlam ifadeettikleri; toplumsal yaşamın nasıl kavrandığı, insanların bir arada var olmasının temel biçimlerininnasıl görüldüğü; farklılıklara yönelik tutum ve yaklaşım; birey ile toplum arasındakiilişkisin nasıl değerlendirildiği; inanç ve kutsallık konularına nasıl bakıldığı. Bu konular, iktidarve günümüzün hâkim süreci olan araçsal çerçeveleme bağlamında yorumlanmaktadır. Bubağlamda Alevi-Bektaşiliğe özgü değerlerin karşılaştığı sorunlar vurgulanmaktadır.
Keywords : Alevi Bektaşi kültürü, kültürel farklılık, kitle kültürü, çerçeveleme