YOZGATLI NİHÂNÎ’NİN HACI BEKTAŞ-I VELÎ VELÂYETNÂMESİ’NDEKİ ESKİCİL UNSURLAR

Authors : Orhan KURTOĞLU

Pages : 99-120

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2016-12-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Velâyetnâmeler, bir velinin hayatı, veliliği, kerametleri ve tasavvufî faaliyetlerinden bahseden menâkıpnâme türündeki eserlerdir. Türk kültür ve edebiyatının önemli kaynaklarındandır. Genellikle önce sözlü olarak oluşup ağızdan ağıza nakledilen, daha sonra ise zaman içerisinde yazıya geçirilen velâyetnâme/menkıbelere konu olan veliler, bir tarikatın kurucusu olabildiği gibi o tarikatı geliştiren ve yaygınlaştıran bir isim de olabilir. 11. yüzyıldan itibaren yazılan Arapça, Farsça ve Türkçe örnekleriyle İslâm edebiyatlarında zengin bir menkıbe geleneği oluşmuştur. Türk edebiyatında da Hacım Sultan, Hacı Bektaş-ı Velî, Kaygusuz Abdal, Abdal Musa, Otman Baba, Sultan Şücauddîn Baba, Demir Baba, Ahmed Yesevî, Mevlânâ, Yunus Emre gibi tanınmış tasavvufi isimler etrafında manzum veya mensur pek çok velâyetnâme kaleme alınmıştır. Ali Nihânî b. Mehmed Tevfîk Yozgadî de 19. yy’da yaşamış velâyetnâme yazarlarındandır. Nihânî, Hacı Bektaş-ı Veli Dergâhı Postnişîni Feyzullah Efendi’nin teklif ve ısrarıyla manzum bir velâyetnâme yazmıştır. Eskicil arkaik “arkaizmle ilgili, eskimiş söz veya eser ; güzel sanatlarda klasik çağ öncesinden kalan” manalarına gelen bir kelimedir. Bu çalışmada Ali Nihânî b. Mehmed Tevfîk Yozgadî tarafından 1296 1878 yılında yazılan manzum “Velâyet-nâme-i Hacı Bektaş-ı Velî” adlı eserde geçen eskicil unsurlar değerlendirilecektir.
Keywords : Hacı Bektaş ı Velî, Yozgatlı Nihânî, manzum velâyetnâme, mesnevi, eskicil unsurlar