BEKTAŞİ KİME DERLER?: “BEKTAŞİ” KAVRAMININ KAPSAMI VE SINIRLARI ÜZERİNE TARİHSEL BİR ANALİZ DENEMESİ

Authors : Rıza YILDIRIM

Pages : 23-58

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2013-01-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Alevilik ve Bektaşilik çalışmalarında terminoloji sorunu aşılabilmiş değildir. Her şeyden önce “Alevi” ve “Bektaşi” terimlerinin anlamları hâlâ berrak olmaktan uzaktır. Çoğu zaman bu kelimeler homojenlikten uzak, içinde birbirinden oldukça farklı sosyal-dinî grupları barındıran ve sınırları belli olmayan çok geniş bir insan kümesi için kullanılmaktadır. Ne var ki her iki kavramın da kapsamının bu kadar genişlemesi içeriğini anlamsız hale getirmektedir. Bu makale, sözü edilen terminoloji sorununun çözümü yolunda mütevazi bir adım atma denemesidir. Bu bağlamda, “Bektaşi” kavramını eleştirel bir bakışla ele almakta, “Bektaşi” denildiğinde anlaşılan anlam öbeğinin içeriğini ve sınırlarını kavramın kendi içindeki homojen alt öbekleri analiz etmek suretiyle tespite çalışmaktadır. Makale, modern kullanımda “Bektaşi” kelimesinin iç içe geçmiş ama farklılıkları bulunan üç sosyal-dinî grubu kapsayan bir anlam genişliğine sahip olduğunu savunmakta ve Bektaşiliğin tarihsel oluşum ve gelişim sürecini mercek altına alarak bu üç grubu ve birbirleriyle ilişkilerini anlamaya çalışmaktadır. Böylece “Bektaşi” kelimesinin taşıdığı anlamın içeriği ve sınırlarını netleştirmeye çalışmaktadır
Keywords : Bektaşi, Babagân, Alevi, Kızılbaş