ALEVİLİKTE “YAKADAN GEÇİRME” RİTÜELİ VE ÂŞIK NİYAZİ ÖRNEĞİ

Authors : Bülent AKIN

Pages : 335-346

View : 17 | Download : 13

Publication Date : 2011-12-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk toplumunun eski deyim ve geleneklerinden olan yakadan geçirmek ile ilgili olarak bugüne kadar yapılan çalışmalarda, geleneğin Alevi inancına özgü uygulanışıyla ilgili bir tespit ya da derleme yapılmamıştır. Anadolu’nun çeşitli yörelerinde yaşayan Türkler arasında geleneğin uygulanışı ile ilgili olarak daha önceden yapılan tespitler üzerinden yola çıkılarak hazırlanan bu makalede, Diyarbakır ve çevresinde yaşayan Türkmen Aleviler arasında yakadan geçirmek deyim ve geleneğinin yöre Alevilerine özgü bir ritüel olarak uygulanışı ile ilgili tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir. Buna paralel olarak da makalede, yakadan geçirmek geleneğinin bugüne kadar yapılan araştırmalarda tespit edildiği kadarıyla bilinen uygulanışı ile Alevilikte bir ritüel olarak pratiğinin karşılaştırılmasına da kısaca değinilmiştir. Yine yörede geleneğin uygulanışı, bir örnek olay ile Âşık Niyazi örneği pekiştirilerek konunun daha somut bir zemin üzerine oturtulması sağlanmıştır. Çalışma öncesinde konuyla ilgili literatür taraması yapılmış, araştırma esnasında gözlem ve soru-cevap teknikleri kullanılmıştır. Halkbilimi disiplini çerçevesinde yapılan alan araştırması sonucunda yakadan geçirme geleneğinin yörede varlığı, Alevilikteki uygulanışı ve uygulama farklılıkları tespit edilerek bilim dünyasının dikkatine sunulmuştur.
Keywords : Alevi, Yakadan Geçirmek, Diyarbakır Alevileri, Halk İnançları, Deyim