19. YÜZYILIN İLK YARISINDAKİ BEKTAŞİLİĞE ROMAN PENCERESİNDEN BAKMAK: ÇERAĞLAR UYANIRKEN

Authors : Hasan YÜREK

Pages : 75-88

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2013-12-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir edebî tür olarak roman, ortaya çıktığı andan itibaren tarihsel gerçeklere de yer vermiştir. Dolayısıyla pek çok tarihsel süreç ya da gelişme anlatıcı aracılığıyla aktarılır. A. Yılmaz Soyyer’in Çerağlar Uyanırken başlıklı eseri de bu kapsamda değerlendirilebilecek romanlardandır. Bektaşilik üzerine bilimsel çalışmalar da kaleme alan yazar, edebî eseri de Bektaşilik üzerine değerlendirmeler yapmak için kullanır. Bu çalışma, belirtilen edebî eseri, A. Yılmaz Soyyer’in 19. yüzyılda Bektaşiliğin zorlu bir sürecini anlattığı romanı kapsamaktadır. 1826’da yeniçeriliğin kaldırılmasının ardından Bektaşi tekkeleri de kapatılmış ve Bektaşiler zorlu bir süreç yaşamıştır. Daha sonra baskıların azalmasıyla da Bektaşilik resmî olmayan yollardan varlığını sürdürmüştür. Çalışmanın amacı edebî eserden hareketle 19. yüzyılın ilk yarısındaki Bektaşilik hakkında yapılan değerlendirmeleri ortaya koymaktır. Bunun yanında bir tarikat olarak Bektaşilik ve Bektaşilerle ilgili yer verilen özellikler de ele alınacaktır. Çalışmada öncelikle, romanın geçtiği dönemdeki Bektaşiliğin genel durumunu anlatan bir giriş yapılacak, ardından tarihsel gelişmelerden romana yansıyanlar ele alınacaktır. Bunun sonrasında da Bektaşilikle, Bektaşilerle ilgili verilen bilgiler üzerinde durulacaktır. Bu değerlendirmelerin ardından da sonuç kısmı verilecektir. Böylece tarihsel bir gerçekliğin, sürecin romana nasıl yansıdığı ortaya konacaktır.
Keywords : Çerağlar Uyanırken, bektaşilik, A Yılmaz Soyyer, 19 yüzyıl, roman