KEMAL TAHİR’İN ROMANLARINDA ALEVÎLİĞE DAİR

Authors : Rezan KARAKAŞ

Pages : 43-54

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2013-02-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Kemal Tahir’in romanlarında yer alan Alevî gelenek, görenek ve inanışlarının tespiti ve tahlili amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, öncelikle Kemal Tahir’in bütün romanları okunarak eserlerde yer alan Alevî kültürünü yansıtan unsurlar saptanmış, daha sonra bu unsurların roman dokusuna katkıları değerlendirilmiştir. Eserlerde, “Hacı Bektaş Velî Menkıbesi”, “Hz. Ali” ve “Kesikbaş Kıssası”, “Dedelik Kurumu”, “Âşık Virânî” başta olmak üzere, Alevî kültürüne has çeşitli unsurların yer aldığı görülür. Roman kişilerinin yaşadıkları kültürel dünyanın portresinin çizilmesinde bir harç malzemesi olarak kullanılan Alevî kültürü unsurları, kahramanların toplum içindeki kimliklerinin ortaya çıkmasında, kahraman-çevre ilişkisinin irdelenmesinde, okuyucuya önemli ipuçları sağlamıştır. Yazar, Sünnî ve Alevî inanışlı roman karakterlerini aynı karelerde buluşturmuş; böylece farklı inanç ve kültüre sahip insanları bir potada eriten yazar, eserlerine muhteva yönünden zenginlik kazandırmış, halk malzemesini ilmek ilmek dokuyarak okuyucunun yerelden ulusala, halk kültüründen sanata uzanan bir yolculuk yapmasını sağlamıştır. Bütün bunlar, malzemesi “insan” olan roman sanatının “insana özgü olandan, yani kültürden” uzak kalamayacağının kanıtı sayılmalıdır.
Keywords : Alevîlik, Hacı Bektaş Velî, Hz Ali, dedelik kurumu