CUMHURİYET DEVRİ TÜRK ROMANINDA ALEVÎLİK ALGISINA YÖNELİK TESPİT VE YORUMLAR

Authors : Gıyasettin AYTAŞ

Pages : 271-282

View : 21 | Download : 25

Publication Date : 2013-02-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihsel süreç içerisinde Alevîlik hakkında birbirinden farklı görüş ve değerlendirmeler yapılmıştır. Bu değerlendirmelerden bir kısmı Alevîliği İslam inancı içinde değerlendirmezken önemli bir kısmı Alevîliği İslam’ın içinde ve onun kendine özgü ve özel bir yorumu olduğu inancındadır. İşte bu özel ve önemli inancımızın romanlarımızda ele alınışı ve algılanışı ile ilgili değerlendirme daha büyük bir önem kazanmaktadır. Romanlarda ele alınan konular, ele alındıkları dönemin sosyal ve siyasal gelişmeleriyle ilgili ipuçları verirler. Türk romanında ele alınan çeşitli konular arasında Alevîlik özel ve önemli bir yere sahiptir. Romanlar özelde Alevîlik meselesini merkeze almamakla birlikte, Alevîlik meselesine temas etmişlerdir. Bu temas, Türk romancılığında inanç ve uygulamalarla ilgili algıların boyutunu ortaya koyar. Özellikle Alevîlik algısının yansımasında farklı tutum ve tavırların sergilendiği, kimi romanların Alevîliğe bir olgu olarak baktığı, kimilerinin de ayrışma ve ötekileştirme bağlamında Alevîlik konusuna temas ettikleri görülür. Romanlarımızda Alevîlik konusunun 1950’li yıllardan itibaren görülmeye başlar. Daha önce dolaylı ve eleştirel bir şekilde bakılan Alevîlik konusu ve algısıyla ilgili romanların 1960 ve sonrasında daha çok kaleme alındığı görülür. Romanların sayısı bir hayli olmakla birlikte, bu makale kapsamında on iki roman üzerinde durulmaktadır. Bu romanların her birinde Alevîlik konusuna nasıl temas edildiği, yazarların Alevîlik algıları ve bu algının romana yansıması üzerinde durulmuştur. Alevîlik kavramının genel bir değerlendirilmesinden yola çıkılarak her bir roman öncelikle konu ve içerik açısından değerlendirilmiş, Alevîli gibi özel bur konunun romana yansıması ve gerekçesi üzerinde durulmuştur
Keywords : Alevîlik, islamiyet, alevîlik algısı, Türk romanı, ötekileştirme, ideoloji