ANADOLU’DA HIZIR-İLYAS KÜLTÜ VE HIDRELLEZ GELENEĞİ

Authors : Selahattin DÖĞÜŞ

Pages : 77-100

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2015-06-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Hıdrellez tüm Türk dünyasında kutlanan bahar bayramlarından biridir. Eskiden Ruz-i Hızırdenilen bu güne Hızır-İlyas günü de denir. Hıdrellez ismi Hızır ve İlyas kelimelerinin halkarasında değişime uğramış telaffuzundan oluşmuştur. Bu iki isim farklı kişiler olarak kabuledilmektedir. Dini kaynaklara göre İlyas hakkında birçok bilgi varken Hıdır hakkında oldukçaazdır. Anadolu’da bir halk inancı olan Hızır-İlyas kültü ile buna bağlı olarak yayılan bahar bayramıHıdrellez’in İslam öncesi uzantıları bulunmaktadır. Hıdrellez, Hızır ve İlyas’ın birleştiğigünü ifade eder. Hızır inancı ile ilgili olarak yeterli kaynak bulunmakla birlikte Hıdrellez’leilgili yazılı kaynak yoktur. Hızır inancından hareketle bahar bayramları ile özdeşleşen Hıdrellez,Anadolu’da Hristiyan etkilerle daha da zenginleşmiştir. Türk halk inançlarında Hızır neyseHristiyan toplumunda Saint Nicholas ve Saint Georges odur. Bu halk inançlarının ortaközelliği mistik oluşlarıdır. Türk İslâm tasavvufunda Hızır, en yüksek makamın adı olmuştur.Hıdrellez kutlamalarının en canlı olduğu yer Hatay bölgesi olup, burada hıdırlık adı verilenbirçok makam bulunmaktadır. Hatay, Müslim-gayrimüslim nüfusun yüzyıllardır bir aradayaşadığı bir hoşgörü şehridir.
Keywords : Hızır İlyas, Hıdrellez, Aziz Nikolas, Aya Yorgi, Anadolu, Hatay